DASG Blog

Seanfhaclan na Fèinne (Pàirt 2)

Tha sinn air ais le tuilleadh Sheanfhaclan na Fèinne am-mìos-sa. Leanaidh sinn oirnn le tuilleadh dhiubh ach mur eil sibh air fear sam bith dhiubh a leughadh lorgar iad anns a’ bhrath-bhloga “Seanfhaclan na Fèinne.”

• “Na sia buadhan a bha cumail suas na Fèinne –

1. Àgh Fhinn
2. Làmh Ghuill
3. Bras-bhuillean Oscair
4. Iomairt ealamh Oisein
5. Ruith chraoidh Chaoilte
6. Suidheachaidh Chonain air a chath."

• "An Fhèinn air an uillinn."
• "Bha doras Fhinn dhan ànrach fial."
• "Beatha Chonain am measg nan deamhan, Mas olc dha, chan fheàrr dhaibh."
• "Cha d’ thug Fionn riamh blàr gun chumhan."
• "Cothrom na Fèinne."
• "Cho làidir ri Cù Chulainn/Garbh Mac Stairn." - Tha “Cho làidir ri Samson,” no “Cho làidir ris an leòmhainn.”
• "Cho cuimseach làimhe ri Connlach."
• "Cha do thrèig Fionn riamh caraid a làimh deise."
• "Cia faisg clach don làr, Is fhaisge na sin cobhair Choibhidh."
• "Fear nach do chuir cùl ri caraid no ri nàmhaid."
• "Fuil mo nàmh cha d’ fhuair mi riamh, Nam bu mhiann leis falbh an sìth."
• "Ine son ine, a Chonain."
• "Is buaine dùthchas na oilean."
• "Is fhad an èigh o Loch Odha, Is cobhair o Chloinn Duibhne."
• "Na sir is na seachain ann an cath."
• "Na tarraing mi gun aobhar, is na pill mi gun chliù."
• "Theab is cha do rinn,’ Cù a bu mhiosa bha riamh aig an Fhinn."
• "Bha Fionn na thosd ’s na chuimhne."
• "Gaoth tron aiteamh, ’s gaoth tro tholl agus gaoth nan long a’ dol fo sheòl; na trì gaothan a b’ fhuaire a dh’fhairich Fionn riamh."
• "Mar Fionn nam buadh, na fhasgadh do shluagh na Fèinne."
• "Siud mar thaghadh Fionn a chù; Sùil mar àirneig, cluas mar dhuilleig, uchd mar ghearran, speir mar chorran, ’S an t-alt-lùthaidh fad’ o’n cheann."
• "Rughadh shuas an àm laidhe, Dh’èireadh Fionn moch sa mhadainn: Ruadhah suas sa mhoch-mhadainn, Dhèanadh Fionn an ath-chadal." – ’S e seo a chanar airson speuran dearg san fheasgar agus sa mhadainn, tionndadh na Gàidhlig airson “Red skye at night...”
• "Cha robh cron air ach an cron a bh’ air Fionn."
• "Trì coilceadha na Fèinne; bàrr gheal chrann, coinneach, ’us ùr luachair." – Seo an trì nithein gun chleachdadh an Fhinn airson leabaidh a dhèanamh.
• "Cha d’ fhag claidheamh Fhinn riamh fuigheall beuma."
• "Cha do dhìrich Fionn bruthach riamh, ’s cha d’ fhàg e bruthach gun dìreadh." – B’ e famhairean a bh’ annta uile, mar sin dhìrich iad gach bruthach gun a bhith gan dìreadh gu fìor mar a bhios mic an duine gu fìor.
• "Eadar an t-euradh ’us aimbeairt."
• "Gun mheas gun mhiadh, mar Mhànus." – Tha seo ceangailte ri “Laoidh Mhànuis,” far an do thug Mànus, rìgh Lochlann, ionnsaidh air an Fhinn. Fhuair an Fhinn buaidh air Mànus aig a cheann eile dheth.
• "Lean gu dlùth ri cliù do shinnsre."

Sin againn e airson Seanfhaclan na Fèinne! An aithne dhuibh fear no feadhainn de na seanfhaclan fos cionn? A bheil seanfhaclan agaibhse nach eil againne an-seo? Nach leig sibh fios thugainn air facebook, twitter agus ar làrach-lìn fhèin!