-
Fhuair e moran sneachd.
-
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
[cam]
-
“Cho cam ri cù a’ mùn ann an sneachd.” (Cho cam ri cam.)
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cur]
-
A’ cur air a’ chloich – putting the stone. A’ cur air an dòrnaig – putting the stone. Tha a’ muir a’ cur orm. – I am sea-sick. A’ cur an eòrna – sowing barley. A’ cur an t-sneachd – snowing. A’ cur thairis – overflowing. A’ cur nan cleas dheth [dhith? – unclear] – gambolling. A’ cur bhuaidhe – relieving himself (call of nature). A’ cur a mach – vomiting.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[la buain na monach]
-
’S e la mor a b’abhaist a bhith ann an la buain na monach, gu h-àraidh do’n chloinn. Bha a’ mhoine cho faisg air bailtean ceann shios an Rudha is gum biodh an sgiobadh a’ tighinn dhachaidh gu gach biadh. Dh’innseadh bratach dhaibh ’cuin a bhiodh am biadh deiseil. Bha searbhadair shoithichean, no pios aodaich air chor-eigin eile ga cheangal ri bàrr slait chreagaich fhada, agus rachadh duine leatha chun an tobhta, no eadhon suas gu mullach an tigh dhuibh ga cumail suas riu. ’S e urram mór a bhiodh ann do’n ghille a gheibheadh suas leis a’ bhrataich so, ach b’e a dhleasdanas airson na duais so an teine a fhrithealadh is gun a leigeil as, agus e bhith cinnteach gum biodh pailteas do uisge na tobrach ri laimh a’ chòcaire.
Cuideachd, air an la so, bhiodh mìlsean ann, gu h-àraidh silidh, agus as docha lof, nithean a bha gle annasach roimh am a’ cheud chogaidh mhóir. Bhiodh cuid de thighean ann is cha bhiodh so aca, agus a chionn sin bhiodh e duilich dhaibhsan òigridh fhaighinn do’n sgiobadh aca. Bhiodh iad so aig amannan air an aoireadh ann an rabhd:
’An Dhomhnuill ’s cha bhi silidh ac’ / ’S cha bhith [sic] càil milis ac’, / ’S mise nach teid idir thuc’ / A dh’ithe bioraich shioman. Agus a ris: Bhuain dhan Donnach cha teid sinne, / So a bheir an Donnach dhuinn, / Buntàt’ athurrnach gus ithe, / Teatha gun shiùcar, ’s brochan lom; / Rionnaich ruadh’ thug bliadhn’ am piceil, / ’S bidh sinn seachdain le ar com.
Nuair a rachadh la a shuidheachadh gu buain ’se la nan seachd sian a bheireadh orra an la sin a bhristeadh, agus bhiodh iad ’nam botunnan ’s nan oiliscin anns na puill. Cha chuireadh uisge stad idir orra, ach chuireadh sneachd. Bhiodh iad a’ buain na monach na bu tràithe aig an am ud is aig iasgairean agus aig clannighean an sgadain togail orra a Ghallaibh, a Shealtuinn is dhan a’ Bhruaich is bhiodh iad airson obair an fhearainn is na monach a bhith ullamh mas fhàgadh iad. An diugh chan eil a’ chabhaig cho mor, agus an diugh tha tentaichean an cois luchd na monach, eadhon ann an cridhe an t-samhraidh far an ruith iad ma thig fras. Faic ‘An Sireadh’ le Ciorstai NicLeòid as Paible an Rudha. T.D. 7-8 ‘Buain na Monadh’.
Location: Lewis, Port of Ness
Category: Mòine / Peat-Working
-
bigein
-
Quotation: bigein an t-sneachd. Notes: “snow-bunting”. (?)
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
blianach
-
Quotation: Is blianach Nollaig gun sneachd. Notes: bleak.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bodach sneachd
-
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Sìde / Weather
-
bodach sneachd
-
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
ciste-mhin
-
Quotation: ‘Ma thig ceò an earraich sìos cho fada ris a’ chiste-mhin, thig an sneachd ceart cho fada sin.’
Location: Spean Bridge
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
clòimheag
-
n. ‘snowflake’: bha sneachd a’ tighinn a-nuas ’na chlòimheagan mòra urad dod cheap
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
cnapan sneachd
-
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Sìde / Weather
-
cuir
-
Quotation: cuir sneachd. Notes: snowdrifts.
Origin: Islay, Port Charlotte
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuire sneachd, cuireachan (pl)
-
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
cuithe
-
nn '[snow] bank, drift’: pl.: na ~achan [k h ujəxən] sneachd
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
culaith-uamhais
-
n. ‘terrible state’: bha dìreach angnothach a-nuas air do mhuin -- sneachd is uisge ’s ~
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
dlòdhan
-
Quotation: dlòdhan sneachd. Notes: snowflake.
Location: Ross-shire, Plockton, Diurinish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
dìth
-
n. ‘need’: bha sneachda gar ~, dh’fheumamaid sneachd a fhaighinn; na làithean ud, bha e gan ~, dh’fheumadh iad a fhaighinn; bha trapaichean fos leth a dh. air
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
eun
-
nn ‘bird’: eoin an t-sneachd a chanas iad leatha
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
geal
-
adj ‘white’. : ~ ris an t-sneachd a tha iad
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
mar sneachd
-
[white?] as snow.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Coltas an Duine / Personal Appearance
-
nan/m
-
vbl. ptcle. ‘if’: nam biodh sneachd ann idir gu dè ’ bha thu ’ dol a dhèanamh?
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
neòil dhubh
-
sneachd.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
placaid
-
[ˈpɫɑkɑdʹ] Note: could be “placaid de chailleach” – a large fat woman. “As deidh phlacaidean” – after butterflies, probably referring to their large wings. Also applied to large snowflakes: “placaidean móra sneachd”.
Origin: Carloway, Doune
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
robaidh an t-sneachd
-
[rɔbiən̪t̪ɾɑ̃xk] Notes: robin redbreast.
Origin: Sutherland, Embo
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sneachd
-
Quotation: Tha e a’ spianadh an t-sneachd. Notes: snow falling very lightly and sparsely.
Location: Skye, Breakish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sneachd
-
nn ‘snow’ : bha e ‘n deoghaidh sia eòrlaich shneachd a dhèanamh; bha e ‘n deoghaidh sneachd a dhèanamh; tha stoirm shneachd a' tighinn
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
sneachd
-
snow. A cur an t-sneachd (pron. “–treachd”).
Origin: Lochaber
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sneachd
-
Quotation: Chan uisg’ ach uisg’ o’n tuath ’s cha sneachd ach sneachd o’n deas.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sneachd fliuch
-
wet snow.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
sneachd fliuch
-
wet snow.
Origin: Tiree
Category: Sìde / Weather
-
sneachd mìn
-
powdery snow.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
sneachd mór
-
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
-
spian
-
Quotation: Tha e a’ spianadh an t-sneachd. Notes: snow falling very lightly and sparsely.
Location: Skye, Breakish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spian
-
Quot.: “Tha e a’ spianadh an t-sneachd.” Note: a light shower of fine hailstones driven by the wind.
Origin: Kershader
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spiondagan sneachd
-
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Sìde / Weather
-
sradadh
-
Quotation: Tha sradadh sneachd ann. Notes: a “scattering” of snow.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sòlan
-
Bhiodh na seann daoine a’ cuir am facal ‘sòlan’ gu buil nuair a bhiodh an t-side garbh no ànradh ann. Bha e a’ ciallachadh fèath no beagan uine rè an là nuair nach robh cur is cathadh ann. Bhiodh iad a’ guidhe gun tig sòlan a chum ’s gum bith cothrom aig na caoraich a’ criomadh air na cnocan far an robh an sneachd air sguabadh air falamh leis a’ ghaoith. ‘Sòlan’ a’ fuaimneachadh mar a tha e anns an fhacal ‘sònraichte’. [SLIP: A lull in a stormy day. Compares pronunciation with sònraichte – nasal 1st syll?]
Origin: [Inverness-shire, Nethy Bridge]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
uisge
-
Quotation: Chan uisg’ ach uisg’ o’n tuath ’s cha sneachd ach sneachd o’n deas.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous