Àiteach / Agriculture

Informant(s)
Name
Roderick MacNeil ( Ruaraidh MacNeill )
Age
69
Origin
[Barra]
Location
Glasgow, Clarkston
Date
[1987-88]
Fieldworker
A. O’Henley [and self]
1. Na togalaichean: sobhal, bàthach is mar sin, agus ainm gach pàirt dhiubh
sparr
ceangal
àrd-dorus
fàd-bhuinn
sìomanair taigh, bàthach no sobhal air a thugadh.
màthair shiomainair taigh, bàthach no sobhal air a thugadh.
clachan acraichair taigh, bàthach no sobhal air a thugadh.
sparran feannaigair taigh, bàthach no sobhal air a thugadh.
stàl (stàlaichean)na h-aitean air leth airson gach beathach.
claisgu glacadh a’ bhuachair agus a’ mhùin.
feadanAnn an sobhal – fosgladh anns a’ bhalla aig a’ cheann mu choinneamh an doruis; mu ochd òirlich dheug gach taobh gu sruth gaoithe a dhèanamh; seo airson càthadh.
2. A’ mathachadh no a’ leasachadh na talmhainn
3. A’ treabhadh no a’ ruamhar: an crann agus ainm gach pàirt dheth
crannmar ann an ‘Dwelly’ ach am facal ‘bòrd ùiridh’ (mould board).
spaidcroisein, cas, claigeann.
4. Innealan beaga leithid spaid, gràp, ràcan is mar sin
sgrìobancar coltach ri ràcan ach nas giorra agus nas gairbhe. ’Se am feum a bha ann, gu lìonadh nan toll anns an cuirte buntata ann an feannaig no ann an achadh beag no gàradh. Seo an obair a dhèante le cliath air achadh nas motha.
pleadhangu dèanamh nan toll anns an cuirte am buntàta.
5. Acfhuinn an eich airson gach seòrsa obair
srianmar san dealbh.
taod
a’ mhinichgneagmar san dealbh.
a’ phlàdamar san dealbh.
an t-srathairmar san dealbh.
an crios bruinnemar san dealbh.
na cleibhmar san dealbh.
na h-iriseanmar san dealbh.
na criosan
am bodrachanmar san dealbh.
an sac
dol fon bhroinn
6. A’ cur an t-sìl
7. A’ buain agus a’ tiormachadh an arbhair no an fheòir
a’ dèanamh bhannanbannan le dùsan sop comhlaich neo uime sin gus an sguab a cheangal.
a’ ceangal
sgaoileadh air a’ bhannsgaoileadh na sguaibe gus a tiormachadh ma ghabh i an t-uisge.
a’ taghadh (an fheòir)a’ toirt as luibhean nach ith beathach.
roladh (an fheòir)an deidh a thaghadh [q.v.] agus a chrathadh, le ràcan.
crathadh
a’ cocadhga chur an cocannan.
cruachfeur no arbhar san iodhlainn deiseil airson geamhraidh no earraich. Cruach agus dais air an gleidheadh le sioman agus clachan acraich.
daismar chruaich ach air feur agus air cumadh. Cruach agus dais air an gleidheadh le sioman agus clachan acraich.
8. A’ togail a’ bhuntàta
bùthagtoll san talamh air a’ chumadh seo air a lìnigeadh le comhlaich agus air a còmhdach le uir agus le pluic neo sgrathan. Mar bu trice air a dèanamh air an talamh bhuntàta no glè fhaisg air gus am buntàta a ghleidheadh gus an cuirte feum air.
9. A’ tasgadh an arbhair agus a’ bhuntàta
10. A’ bualadh ’s a’ criathradh
sùisdegus an siol agus an calg a thearbadh bho’n chomhlaich.
criathargus an siol a thearbadh bho’n chalg no bho’n mholl.
mollcòmhdach as fhaide a-muigh air an t-sìol.
11. A’ bleith an t-sìl
12. Ainmean a chleachdar ri earrainn fearainn
earannpìos no pìosan de fhearann comhla ri pàirt ann am mòr-fhearann (common grazing). Nas lugha feum airson àiteach no ionaltradh na croit.
13. Faclan sam bith eile
sùganpìos de ròpa – meadhonach garbh – airson ceangal rud sam bith agus a ghiulain air druim duine leis an t-sùgan thar na guailne.

© DASG
^ Return To Top ^