1. Na togalaichean: sobhal, bàthach is mar sin, agus ainm gach pàirt dhiubh |
sparr | |
ceangal | |
àrd-dorus | |
fàd-bhuinn | |
sìoman | air taigh, bàthach no sobhal air a thugadh. |
màthair shiomain | air taigh, bàthach no sobhal air a thugadh. |
clachan acraich | air taigh, bàthach no sobhal air a thugadh. |
sparran feannaig | air taigh, bàthach no sobhal air a thugadh. |
stàl (stàlaichean) | na h-aitean air leth airson gach beathach. |
clais | gu glacadh a’ bhuachair agus a’ mhùin. |
feadan | Ann an sobhal – fosgladh anns a’ bhalla aig a’ cheann mu choinneamh an doruis; mu ochd òirlich dheug gach taobh gu sruth gaoithe a dhèanamh; seo airson càthadh. |
2. A’ mathachadh no a’ leasachadh na talmhainn |
3. A’ treabhadh no a’ ruamhar: an crann agus ainm gach pàirt dheth |
crann | mar ann an ‘Dwelly’ ach am facal ‘bòrd ùiridh’ (mould board). |
spaid | croisein, cas, claigeann. |
4. Innealan beaga leithid spaid, gràp, ràcan is mar sin |
sgrìoban | car coltach ri ràcan ach nas giorra agus nas gairbhe. ’Se am feum a bha ann, gu lìonadh nan toll anns an cuirte buntata ann an feannaig no ann an achadh beag no gàradh. Seo an obair a dhèante le cliath air achadh nas motha. |
pleadhan | gu dèanamh nan toll anns an cuirte am buntàta. |
5. Acfhuinn an eich airson gach seòrsa obair |
srian | mar san dealbh. |
taod | |
a’ mhinichgneag | mar san dealbh. |
a’ phlàda | mar san dealbh. |
an t-srathair | mar san dealbh. |
an crios bruinne | mar san dealbh. |
na cleibh | mar san dealbh. |
na h-irisean | mar san dealbh. |
na criosan | |
am bodrachan | mar san dealbh. |
an sac | |
dol fon bhroinn | |
6. A’ cur an t-sìl |
7. A’ buain agus a’ tiormachadh an arbhair no an fheòir |
a’ dèanamh bhannan | bannan le dùsan sop comhlaich neo uime sin gus an sguab a cheangal. |
a’ ceangal | |
sgaoileadh air a’ bhann | sgaoileadh na sguaibe gus a tiormachadh ma ghabh i an t-uisge. |
a’ taghadh (an fheòir) | a’ toirt as luibhean nach ith beathach. |
roladh (an fheòir) | an deidh a thaghadh [q.v.] agus a chrathadh, le ràcan. |
crathadh | |
a’ cocadh | ga chur an cocannan. |
cruach | feur no arbhar san iodhlainn deiseil airson geamhraidh no earraich. Cruach agus dais air an gleidheadh le sioman agus clachan acraich. |
dais | mar chruaich ach air feur agus air cumadh. Cruach agus dais air an gleidheadh le sioman agus clachan acraich. |
8. A’ togail a’ bhuntàta |
bùthag | toll san talamh air a’ chumadh seo air a lìnigeadh le comhlaich agus air a còmhdach le uir agus le pluic neo sgrathan. Mar bu trice air a dèanamh air an talamh bhuntàta no glè fhaisg air gus am buntàta a ghleidheadh gus an cuirte feum air. |
9. A’ tasgadh an arbhair agus a’ bhuntàta |
10. A’ bualadh ’s a’ criathradh |
sùisde | gus an siol agus an calg a thearbadh bho’n chomhlaich. |
criathar | gus an siol a thearbadh bho’n chalg no bho’n mholl. |
moll | còmhdach as fhaide a-muigh air an t-sìol. |
11. A’ bleith an t-sìl |
12. Ainmean a chleachdar ri earrainn fearainn |
earann | pìos no pìosan de fhearann comhla ri pàirt ann am mòr-fhearann (common grazing). Nas lugha feum airson àiteach no ionaltradh na croit. |
13. Faclan sam bith eile |
sùgan | pìos de ròpa – meadhonach garbh – airson ceangal rud sam bith agus a ghiulain air druim duine leis an t-sùgan thar na guailne. |