-
A’ tarraing nan lion
-
’Se ‘Tarraing’ a chanas iad ri toirt air bòrd na lin so, ach ’se togail a chanas iad ri toirt air bòrd lin bheaga is lin mhóra.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Claigeann puta
-
Bòrd cruinn fiodha mu oirleach a thuighead [sic] a tha dunadh beul a’ phuta. Tha tearr (Archangel) ga chur air an oir is an canabhas no an craiceann air a leigeil ann.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Mach leatha
-
Nuair a tha gach ni anns an eathar tha an criudha a’ dol air bòrd, ach gu bheil am fear as fhearr botunnan a’ fuireachd a muigh gus sàthadh a thoirt dhith. As deidh dha-san leum innte tha iad a deanamh air a’ ghrunn iasgaich.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Maide-sìligeadh
-
Cabar fada le bòrd cheithir oiseanach air aon cheann dheth mar tóbha mór a bhruthadh a sgadan gun a lannaigeadh.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Roinn
-
Nuair a thig an dubhan mu dheireadh a steach air bòrd tha iad a’ deanamh air a’ chladach. Nuair a ruigeas iad, tha an t-iasg ga thoirt aisde agus air a roinn ’na earrannan cothromach air a’ mhol, is fear a’ dol air a shùilean gus eubhachd a mach co gheibh iad. Bidh earrain air leth ann airson an eathair.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
[bòrd-iasgaich]
-
Ni sinn bòrd-iasgaich a màireach air son a dhol ann. We will make preparations to go somewhere tomorrow.
Location: South Uist, Garrynamonie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[bòrd]
-
‘Tha bòrd mór innte.’ The boat did not steer true, i.e. lop-sided.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[bòrd]
-
Fo an bhòrd. An duine anns a’ chiste roimh an tiodhlacadh, bha e “fo an bhòrd”. [NOTES: slipped under ’bòrd’ with ’Bha e fo an bhòrd’ as the quotation.]
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
[taigh]
-
An tigh: na ballachan, na h’uinneagan, an dorus mór, an dorus cùil, làmh an doruis, iuchair, earneis (furniture), snidheachan, bòrd (table).
Origin: Lochaber
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
biadh
-
nn ‘food’: gen.: bòrd bithidh [pɔrt ̍̍pi-iç]
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
bord uachdair na ciste (E)
-
[sic] [NOTES: slipped under ‘bòrd (masc)’ with ‘bord uachdair na ciste’ as the quotation.]
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
bòrd
-
(H, A)
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
table.
Location: [Lewis], Siabost
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
bòrd
-
Quotation: bòrd giùlain. Notes: funeral bier.
Location: Skye, Kilmuir
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: am bòrd. Notes: used for the funeral bier.
Location: Skye, Staffin
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: obair a’ bhùird. Notes: serving at tables in a hotel.
Origin: Arisaig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: “Tha bòrd mór oirre.” Notes: when weight of boat was unbalanced, perhaps due to a plank being thicker than it should be, one had to pull more on the one side.
Origin: Assynt, Stoer
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: Cha d’thainig e riamh fos cinn bùird [fosc[ɤ̃ĩ]nʹbu̜:ʴḏ]. Notes: It never came to light, e.g. information. [NOTES: the turned r used for the symbol which is unclear in the original.]
Origin: Bunloit
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Notes: earth-board in a plough.
Origin: Glenurquhart
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: Bòrd a cho-thional. Notes: Congregation board.
Origin: Islay, Ballygrant
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: bòrd obair. Notes: work bench.
Origin: Islay, Port Charlotte
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd
-
Quotation: dubhailt bùird. Notes: tablecloth.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd an dreasair
-
the top or work surface of the dresser.
Origin: Eileanaich [natives of Lewis]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
bòrd an locha
-
edge of a loch.
Location: South Uist, Stilligarry
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd a’ locha
-
edge.
Location: North Uist, Iollathraigh [Illeray]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd balla
-
prior to the modern spirit level a board of wood, square in shape was used. A v shape was cut in its middle. A string with a lead weight came down past this v and swung like a pendulum. If it came to rest in the middle of the v, then it was on the level.
Location: South Uist, Iochdar, Baile Gharbhaidh [Balgarva]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd cidsean
-
a dresser.
Location: South Uist, Lochcarnan
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd damais
-
dambrod, draughts board.
Location: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd na h-uinneige
-
Notes: window-sill.
Location: Skye, Portree
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd nigheadaireachd
-
washing board.
Location: South Uist, Iochdar
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd raidhe
-
arbitration board.
Location: Benbecula, Muir of Aird
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd ùrach
-
levelled off the dust/soil.
Origin: Na Hearadh [Harris]
Category: Àiteach / Agriculture
-
bòrd-chas
-
Note: foot-board of the spinning-wheel.
Origin: [Lewis], Arnol
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-cruaidh
-
hard board.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-iochdair
-
foot board. Bòrd iochdair na leaba.
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-nighe
-
washing board.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-nigheadh
-
washing board.
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-preise
-
a lid for a pot. Cha deanadh e bòrd-preise. – decrying the qualities of an ‘amature [sic] [amateur?] joiner’ or a handy man.
Location: [Harris], Scalpaigh [Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-righidh
-
Origin: Geàrrloch (Loch Iubh) [Gairloch (Loch Ewe)]
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
bòrd-sgen
-
[bɔ̣:ʂtskɛṉ] Notes: a table for sharpening knives on; bath brick was rubbed on it to sharpen them.
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-slinn
-
Notes: sleay-board.
Location: Lewis, Barvas
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-slios
-
Quotation: Gad fhaicinn ’s gad fhàgail / A ghràidh ri bòrd-slios. Notes: (West Side) Not in Dw.
Location: Lewis
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-slios
-
Notes: board at the side of the bed.
Location: Lewis, Barvas
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-uachdair
-
lid of coffin.
Location: [Lewis], Siabost
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
bòrd-uachdair
-
lid of a coffin.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-uachdair
-
coffin lid.
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bòrd-ùiridh
-
Notes: earth-board of a plough.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ceap
-
Notes: Dwelly gives ‘Sort of sofa or couch formed of peats, placed between the fire and the bed in the ‘bothan-àiridh’, and used as a seat.’ The edge or boundary of the bed, instead of bòrd-slios – in old shielings. Also used for sitting on.
Location: Lewis
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ciste-chaol (being)
-
Bha i mar an seo shìos. Bha bonn innte agus bòrd-uachdair oirre. Bha i math airson rudan a ghleidheadh. “C’àit am bheil an lìon a bha siod?” “Tha e anns a’ chiste-chaoil.”
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
crann
-
mar ann an ‘Dwelly’ ach am facal ‘bòrd ùiridh’ (mould board).
Origin: [Barra]
Category: Àiteach / Agriculture
-
creachan
-
Clam. ’S e maorach muir domhain a tha so, agus gheibhear cor fhear dhuibh [sic] air an lion-bheag ceithir thimchioll an eilein, ach bidh muinntir Uig agus muinntir nan Loch gan togail le sgumairean ’nan dusain do na h-eathraichean aca aig top reodhart is gan còcaireachd an aon doigh ris a’ mhadadh. Bidh muinntir Uig ga fàgail ann an luin anns a’ chladach agus a’ dol air an tòir as a sin mar a bhios feum orra. As deidh a’ chogaidh mu dheireadh bha campa R.A.F. ann an Ard Uig is bhiodh balaich a’ champa so a’ togail nan creachan na’n ceudan comhdaichte ann an ‘aqua-lungs’ agus ga reic an Steòrnabhagh. Cha robh so a’ còrdadh ri muinntir Uig idir. Bha eagal orra gu gun glanadh iad an grunnd buileach glan, agus mar sin bha iad taingeil gun tug na balaich so an casan leotha nuair a chaidh an campa a dhùnadh bho chionn da bhliadhna. Anns an Rudha na’n togte creachan air lion beag bha an duine leis an robh an lion ga dhleasadh ga fhein. Co dhiù, anns an Rudha bha an creachan ga ithe amh cho luath ’sa thigeadh e air bòrd. Chan fhaca mise iad a’ bruiche chreachan a riamh gus an deacha mi chun na Lochan. Tha e fada na’s blasda amh. ’S e slige a’ chreachain an t-inneal as fheàrr a fhuaireadh fhathast gus an t-uachdair a thogail bho bhainne togalaich.
Location: Lewis, Port of Ness, Lionel
Category: Maorach / Shellfish
-
càradh (E)
-
Air a chàradh. Bha a h-uile nì deiseil an uair sin a thaobh a’ chuirp gu’n deadh a chur do an chiste – tha e air a chàradh. Air a chàradh a mach air bord cruaidh, làidir a bha air a ghleidheadh airson an aobhair. (Am bòrd mar còmhla chaol.)
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
fìdhlear
-
[fı:lɑð] Note: sandpiper. Another variety which nests beside fresh-water lochs is ‘fidhlear [sic] bòrd nan loch’.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
geilceinn
-
an unsuitable, lumpy addition. For example this would be applied to a badly made mould board (bòrd-ùireach). [NOTES: corrected to ‘geilcein’.]
Location: South Uist, South Glendale
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
leabaidh
-
[lʹɛbi] Quotation: “A’ bheil a’ leabaidh rèith?” “A’ bheil am bòrd sin a’ laighe ceart air a’ leabaidh?” Notes: when an additional plank was fixed in the building of a boat, wood was shaved off the one below it to allow an overlap.
Location: Ross-shire, Aultbea
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
meanbh
-
an dàra bòrd bho’n druim.
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Eathraichean / Boats
-
os-cionn-nam-bòrd
-
deck cargo. This was a term in connection with sailors of the schooner days at sea, which became obsolete, yes, the term. Na bha os cionn nam bòrd – the hull.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
rangas
-
piosan air a bheil na tobhtaichean a sineadh, bòrd air fad an eathair.
Location: [Harris], Leverburgh
Category: Togail Bhàtaichean / Boat-Building
-
smugaileir
-
nn ‘smuggler’ : an ann don a’ ~ a tha seo?; tha mi ‘ gràdhainn (?) riut nach tàinig sin far bòrd ~ [smɤkəlæŕ] riamh
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
soitheach-bòrd-air-oir (I)
-
Dèanta de bhòrd fiodha agus druim oirre. Luaidhe airson cudthrom, ceangailte ris an druim air a neo air a leigeil a steach do an druim. Bho a taobh, bho a toiseach gu a deireadh:
Origin: Leodhas [Lewis], Uig
Category: Cur-seachadan: Dèideagan, Geamaichean is Farpaisean / Recreation: Toys, Games, Contests
-
stoca
-
Quot.: “Ciamar a tha sibh?” “’S math a bhi mach air stoca na leap.” Note: stoca – bòrd-slios.
Origin: [Barvas]
Category: Measgaichte / Miscellaneous