-
[ceum]
-
Cheun [sic] e gu mor mun cuairt. He stepped round majestically. [NOTE in second hand: Eng der.]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[coille-bionan]
-
Chunnaic mi mu’n cuairt dhiom na coille-bionain. I saw phosphorescence all around me.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
Cainnt gun chuairt. Straight talk.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
Cuairt a ghabh sinn. An excursion we took.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
Cuairt na fola. Circulation of blood.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
A’ chead chuairt. The first round.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
Gheibh sibh e car mu’n cuairt. You shall have it in rotation.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cuairt]
-
Cuairt air an fhidhle. A tune on the fiddle. [NOTE in second hand: fhidhle corrected to fhidhill.]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[eathar]
-
Bha Leòdhasach uaireigin a’ deanamh bàrdachd do dh’eathar a bh’aige: “Thug mi maorach as an tràigh, / ’S chaidh mi rithist cuairt gu sàl / Leis a’ mhaighdinn nach d’thug fuath dhomh, / Com na h-uaisleachd, m’eathar bàn.” Cuideigin eile bha rann aige mu eathar mar seo: “Seòl slàn ach dà cheann a’ cur dol oirr’, ’s i bocadh a toisich gu ’sùilean. A’ leum air na tonnan ’s ’gam bualadh, is smùid bharr a gualainn tighinn drùidhteach. A cnagan a’ riochadh na mara, agus sliasaid an fhasgaidh cur sùgh dhith. Le seann sgiobair liath air an fhalmadair, ’s goil agus corraghoil mu’n stiùir aic’.” Nach biodh e math a bhith ann an tè fhathast agus srann aice fo a cuid aodaich!
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[seòl]
-
Is ann airson nach tigeadh orra a bhith toirt mu’n cuairt an t-sùil nuair a bhiodh iad a’ tacadh, a bhiodh iad ’g a chur an cùl an tobhta. Ach cha deadh an t-eathar cho cruaidh air a’ ghaoith idir leis an t-seòl an cùl na tobhta, ’s a dheadh i leis an t-seòl ’san dòigh àbhaistich. Agus cha shaoilinn gu’m biodh an crann glé riaraichte, a bharrachd. An seòl bac air a’ chrann, bha thu cur an eathair chun an taca eile gun an seòl a leagail ’s a thoirt mu’n cuairt. Cha robh seo fàbharach do an chrann idir, saoilidh mise, agus gun taca na hàilleard aige. Is ann nuair nach biodh a’ ghaoth glé làidir a bhithist a’ cleachdadh na dòigh-sa, agus airson tacannan goirid. An seòl an cul na tobhta: [see illustration]. An seòl ’s an dòigh àbhaistich: [see illustration]. An seòl bac air a’ chrann: [see illustration].
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[suath]
-
Suath a’ phrais. (prais lite) ’S ann mu phrais lite a chanadh sibh ‘suath’. Mu nithean eile ’s e a chanadh sibh ‘cuir mu’n cuairt a’ phrais’.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[teachd]
-
Is iomadh rud a thachaireas an teachd mu’n cuairt na bliadhna. Much may happen before the expiry of a year.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
an caolan mu’n cuairt
-
colon.
Origin: [Arran]
Category: Crodh / Cattle
-
a’ geibeal mun cuairt
-
glancing around. [NOTES: ‘geibeal’ corrected to ‘geibeil’.]
Location: Eriskay, Na Hann [Haun]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
beul na cartach (m)
-
gunwale (a’ dol mu’n cuairt na cartach air fad, mar bhàta).
Origin: Tiree
Category: Àiteach / Agriculture
-
bodrachan (bod-chrann)
-
strap o’n strathair a bha dol mu’n cuairt earball an eich air son a luchd na’n t-eallach a chumail gun a dhol thairis air mullach cinn an eich, a dol sios leathad. (From “bod” – seann fhachal [sic] air son earball agus “crann” – uidheam, ceangail.)
Origin: [Taransay]
Category: Mòine / Peat-Working
-
boidsearachd
-
Quotation: a’ boidsearachd mu’n cuairt. Notes: footering about, doing nothing in particular.
Location: Tiree
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
buis
-
[bɤ̈ʃ] Quotation: agus buis ann far a robh an roth a’ dol man cuairt air ceann na h asaill.
Location: Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ceartuair, an ~
-
advb ‘presently, at once’: tha mi ‘ creidsinn gu bheil iad seo a’ tighinn mun cuairt an ~
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
cleiteartaich
-
[klɛ̜ʰtʹərstiç] flapping and fussing. Bha i cleiteartaich mun cuairt.
Origin: Kill-Fhinn
Category: Crodh / Cattle
-
cliath-luathaidh
-
n. ‘milling board’: chunna mise an aon ch. ’dol mun cuairt
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
clì
-
Quotation: Cha robh sùgh clì mun cuairt oirre. Notes: lit., there was nothing that was wrong round about her. Could be health, character, etc.
Origin: Bunloit
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
clìor
-
advb ‘total, complete’ 1 : bragair ~ do chù ‘ bh’ ann cuideachd, ‘s e, bragair do chù; fhuair an gille òg __ ~; murt ~ a bha seo; chuir iad ròpa ~ mun cuairt air na casan aige;
leum i seo ~ a-staigh sa wagon; fhuair iad ~; tha i ' sèideadh, ~; clìor: bha i air e ‘ èillteachadh ~ bhon tairneanaich ‘s bhon dealanaich, bha e air ‘ èillteachadh ~ ròmpa; bha e ‘
smaoineachadh gur e fear dubh ~ a bha ann
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
cnuimheag
-
nn f. ‘maggot’: pl.: k h r̻e-akən] mun cuairt na tòin
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
crannachan
-
n. ‘churn’: loinid a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
cuach
-
[kuəx] Quotation: cuach de shioman, bhiodh ceithir luba(n) fichead orra, mun cuairt do chasan ’s air a’ chùl.
Location: Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Notes: support in the stem of a boat.
Location: Ross-shire, Aultbea
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Quotation: Tha dà chuairt aice. Tha dà chuairt gu leth aice. Bhiodh cuairt gu leth de dh’fheamainn aca a’ tighinn. Notes: load, say, of herring, measured in terms of the amount of planking showing above water.
Location: Skye?, Braes, Baile Meadhonach
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
maide eadar a dà bheul.
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Eathraichean / Boats
-
cuairt
-
Quotation: a’ chuairt mun cuairt. Notes: the wooden circumference of the cartwheel.
Location: Tiree, Cornaigbeg
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Notes: a row, in knitting.
Location: Harris, Ardhasaig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Quot.: 1. a’ chuairt thoisich. 2. a’ chuairt dheiridh. Note: (1) stem brace. (2) stern brace.
Location: Harris, Quidinish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Quot.: (1) a’ chuairt dheiridh. (2) a’ chuairt thoisich. Note: (1) brace-stick in the stern of a boat. (2) brace-stick in the stem of a boat.
Location: [Lewis], S. Lochs, Lemreway
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
breast or stern hook. A round bit of wood used to keep the gunnel tight.
Location: South Uist, South Lochboisdale
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
a coupling piece of wood fastening the gunwale of a boat.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Quotation: cuairt na speur. Notes: the horizon.
Origin: Applecross
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
Quotation: “Tha e dol ma’n cuairt.” – He is going around. “Chuir e cuairt air.” – He went round it. “Tha e gabhail cuairt.” – He is out for a walk (round?). An Cuairtich – Shepherd, who rounds up the sheep.
Origin: West Lewis [the location given on the slips]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt
-
[ku̜ɤʴsṯ] Quot.: a’ chuairt. Note: angled piece of wood at stern and stem of a boat for strength. [NOTES: the turned r used for the symbol which is unclear in the original.]
Origin: [Lewis], Uig, Valtos
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt (-ean)
-
length.
Location: North Uist, Tigharry
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt (dhìreach)
-
àirde aon chloich ceithir thimchioll am balla.
Origin: Geàrrloch (Loch Iubh) [Gairloch (Loch Ewe)]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
cuairt (f)
-
Quotation: Thainig cuairt orm. Notes: feeling faint.
Location: Harris, Ardhasaig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt dheiridh
-
Location: Harris, Kyles Stockinish
Category: Togail Bhàtaichean / Boat-Building
-
cuairt thoisich
-
tying everything together.
Location: Harris, Kyles Stockinish
Category: Togail Bhàtaichean / Boat-Building
-
cuairt thoisich, cuairt dheiridh
-
crescent shaped pieces of wood strengthening the gunwales where they came to the stem and stern parts.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt-bheoil
-
bord is àirde.
Location: [Harris], Leverburgh
Category: Togail Bhàtaichean / Boat-Building
-
cuairt-bheòil
-
Quotation: an cuairt-bheòil. Notes: the top plank.
Location: Skye, Glasnakille
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt-gaoithe
-
medical term for colic in a child.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairt-shlugain
-
Notes: whirlpool.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairtean
-
variant name for ‘stràc’ or tummers. So far I have not come across this in South Uist or Eriskay, so it must be peculiar to the Iochdar area. Therefore you have ‘cuairt bheoil’ instead of ‘stràc bheoil’. ‘Fliuch bhòrd’ is used as in the aforementioned areas.
Location: South Uist, Iochdar, Baile Gharbhaidh [Balgarva]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuairtich
-
vb. ‘circulate’: bha iad ga chuairteachadh mun cuairt
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
cuir
-
vb ‘put’: past: ch. iad mun cuairt; ch. sinn às dha sa mhionaid; cond.: dhèanainn rud sam bith anns an ~inn mo làmh; vbl nn.: bha seo a’ cur air uamhasach;bha e ’ cur sìos air an
àite ‘denegrate’; bha e ‘ cur air nach d’fhuair e an tuagh a chur dhachaigh; cha toigh leamsa cur sìos air duine; chaidh an surgery work sin a chur ormsa aig naoi uairean a dh’ oidhche; tha
mi ‘ dol a chur a’ chinn dhiubh; chaidh an ceann a chur dhith
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
dleò
-
for dlòth. (Aird) Chaidh thu ‘Loudies’ air cuairt, cha do bhuan thu ann dleò.
Location: Inverness
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
eachan
-
Quotation: “Coltach ri eachan Mhàiri ribeach, daonnan a’ dol mu’n cuairt.” Said of a person who was never still. Notes: instrument for winding yarn – originally made from suitably shaped piece of tree.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
giudail
-
[ɡʹu̟d̪əl] Quotation: Cha robh e ach a giudail mu’n cuairt. Notes: footering about.
Location: Tiree
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
iomairt
-
vbl. n. ‘moving’: dannsa ’s dol mun cuairt ’s òl ’s ~ -- that’s getting around without a stop
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
loinid
-
n. ‘churn-dash’: ~ a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (line from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
meadhg
-
n. ‘whey’: loinid a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
mun cuairt
-
advb ‘around’: bha nathair ’ suaineadh ~ [maŋguərst]; ~ air prep.: chuir iad ròpa clìor ~ air na casan aige
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
nuaire
-
conj. ‘when’ : ~ nach [+ epenth.ə] bi againn mun cuairt an seo ach __
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
seacla
-
n.: bha cumadh air mar gum biodh crudhs eich agus fiaclan ann, cha robh e ’na chnapan idir ach bha i ’ dol cothrom air n-ais ’s air n-adhart air an t-~, bha ’n ~ ’ dol mun
cuairt
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
sglent
-
[sklɛ̈nt] Quotation: gabhail sglent a mach. Notes: a short trip, cuairt bheag. [NOTES: slipped under ‘sgleant’.]
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sgonnarach (masc.)
-
[sɡɔnərəx] clumsy person. Bha sgonnarach mun cuairt. [SLIP: clumsy person, cf. ‘sgonn’.]
Origin: Kill-Fhinn
Category: Crodh / Cattle
-
sgrìob
-
[sɡriib̥] Quotation: air sgrìob man cuairt. Notes: a trip to somewhere.
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
socrach
-
adj. ‘easy’: tha e ~ ciùin, gun duine mun cuairt
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
speur
-
Quotation: cuairt na speur. Notes: horizon.
Origin: Applecross
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
suaineadh
-
vbl nn ‘coil’: bha nathair ’ ~ [suaɲəɣ] mun cuairt; vbl adj.: suainte mu phost
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
sùgh
-
Quotation: Cha robh sùgh clì mun cuairt oirre. Notes: There was nothing that was wrong round about her (lit). Health, character, etc.
Origin: Bunloit
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sùisdean
-
Quotation: Tha an cù a’ dol mun cuairt le sùisdean. Notes: a type of distemper (?) which causes a dog to go round in circles. [NOTES: slipped under ‘sùistean’.]
Location: Tiree, [Caolas? – one slip]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
thèid
-
vb. ‘go’: COND.: reaghainn mun cuairt am Pictou
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
thèid
-
vb ‘go’ :past: chaidh seo ionainn is sna gillean beaga m’ ar cuairt gu h-uamhasach; chaidh [xaiç] a mharbhadh; cond.: rachadh iad eighteen 's twenty-one
hundred; vbl nn: ‘become’: ‘s ann ‘ dol nas miosa a tha iad; bha ‘n naidheachd a’ dol na bu mhotha fad na h-ùine
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
àireamh
-
Ri cuairt de’n t-snàth air a’ chrois-iarna [q.v.] chanadh iad àireamh. Bha lorg aca air na h-uibhir àireamhan airson nan nithean fa-leth. Na h-uibhir àireamhan airson plaide, na h-uibhir àireamhan airson siod ’s na h-uibhir àireamhan airson seo. Bha uair a bha lorg agam air an àireamh cheart airson plaide, ach tha sin air chall orm an diugh. (Feuchaibh Nic Neacail.)
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Obair na Clòimhe / Wool-Working