-
18. Casan. (I)
-
(Againn, sg. ‘cas’.)
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Obair na Clòimhe / Wool-Working
-
7. Croinn chas, greallagan, cranna cas, cliath, casan, casaichean, Barra, Skye etc.
-
(‘Sgimileir’ (E), ‘sgimileirean’ againne. Air na beartan-móra bha ceithir sgimileirean.)
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Obair na Clòimhe / Wool-Working
-
Casan-ceangail
-
Bhà.
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
Fionn
-
Quotation: Tha e cho fada ’s a cheann ’s a bha Fionn ’s na casan.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
Tying while shearing
-
A’ ceangal nan casan aca ’san aon chnap, mar seo. ’Se ‘lùbach’ a chanas sinn ri sreang a’ cheangail. “Am bheil lùbach agad?”
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Caoraich / Sheep
-
[an tughadh]
-
Bha an taigh seo air a thughadh le muran agus air a cheangaill sìos le sioman fraoich arneo rop Gallda ris an canadh iad – ciadhear. 1, 2, 3 etc. na casan ceangaill. 4. an gath droma. 5. na sparan. 6. na sparan. 7. luidheir. 8. maide-staraig. Bha na casan ceangaill air an cur sios air iomall a o [?] taigh a bhalla. Nuair a bha ’n taigh ullamh coiseachadh duine mor thimcheall air barr a bhalla. Bha bordan fiodh air an cur tarsuinn air na sparan fodh ’n mhuran. Co as a thainig am fiodh? Chan ’eil moran fiodha anns na Hearadh. Bha fiodh bharallain a bh’air deibheadh [?].
Origin: [Harris? – cf. ‘Taigh Croitear anns na Hearadh – an taigh anns an do rugadh mi.’]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
[casan-ceangal]
-
16. B’ann de shioman connlaich a bha an TREABHAILT deanta. Bha i crochte le tri buill ris na CASAN-CEANGAIL (rafters). Nuair nach bitheadh a’ BHROG direach os coinn [sic] SUIL na cloiche, chuirte caoran monach ann an toinneamh ball na TREABHAILT gus a ghiorachadh. Roth – the propeller had an iron bolt protruding from the top and from the bottom. The upper bolt was named DEALGAN. The DEALGAN carried a crossbar named Dual which fitted into a recess in the upper millstone and thus was conveyed the power which made the stone revolve. The nether bolt was named TORGHAN. The point of the TORGHAN fitted in a recess in an iron plate which was fastened on the ledger-beam (SAIL-BHUINN). This plate named LUNN had spare recesses into which in turn the torghan was fitted when the recess in use wore through the ledger-beam, (SAIL-BHUINN) was attached by the SAIL DHIREACH to the lightening beam (SAIL AOTROMACHAIDH). The raising or lowering of the SAIL AOTROMACHAIDH raised or lowered the upper stone to give a rough or fine grind.
Location: [Lewis], Leurbost
Category: Muileann Lochlannach / Norse Mill
-
[ruca]
-
haystack in yard. Na casan (cas sing.) (4 altogether). Clachan. The horizontal rope (in the form of a spiral from the top of the ‘ruca’) has no special name, but its placing on a stack is known as ’ga shiomanachadh.
Origin: Tiree
Category: Àiteach / Agriculture
-
[sad]
-
Sad Sasunnach. “Cuiridh mise sad Sasunnach as. Agus asda.” Bha cat aig Màiri agus bha i a’ saoilsinn tòrr dheth. Chuireadh e na crùidhean ann an duine uair sam bith, ach bha Màiri a’ smaoineachadh gu’m bu chòir seo a leigeil leis. An latha-sa thuirt an duine aig Màiri: “Cuireadh casan na crùidhean annam-sa agus cuiridh mise sad Sasunnach as an deireadh aige.”
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[siogaisteach]
-
Duine àrd a rithist, ach na casan a bhith fada.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
an sgrath (I)
-
Bhithist a’ gearradh sgrath, fàd na spàide air thiuighead bharr na h-uaghach. Bha maide cruinn air a chur am broinn na sgratha agus an sgrath air a rolaigeadh gu casan na h-uaghach. Nuair a bha a h-uile cùis deiseil bha an sgrath air a rolaigeadh air ais agus an uaigh air a crìochnachadh ’s air gabhail aice. [NOTES: slipped under ‘sgrath (fem)’.]
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
bara (m)
-
barrow. Toiseach a’ bhara. An aiseal. An roth. An t-ùrlar. Na taobhan. Na casan. Na spàgan (f) (spàg – sing.).
Origin: Tiree
Category: Àiteach / Agriculture
-
beannachadh cruidh
-
would be said when you met a herd of cattle. “Buachaille Chalum Cille a bhith mur casan ’s gum a slàn a thig sibh dhachaidh.”
Location: South Uist, Lochcarnan
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bocan
-
“Tha bocan anns na brògan aige.” – Na casan fliuch. Iad a’ dìosgail leis an fhliuchadh.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
borbair
-
Airson barbair. Uan òg agus na casan cinn aige cam mar a chunnaic sibh iomadach uair, ’se ‘borbair’ a th’aca air againne. Is ann as déidh borbair a bh’ann an Steòrnabhagh agus casan cam aige a thàinig an t-ainm.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
breacadh
-
pattern. As in this question: Dé am breacan [sic] th’oirre – speaking, referring orally to a knitted item. 2) Seall am breacadh th’air na casan aice. – pointing to the ‘fire-prints’ on her feet or legs. Breacadh a rinn ’n tein’ air na casan aice.
Location: [Harris], Scalpaigh [Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
breacan
-
Quot.: breacan air na casan. Note: skin getting blotchy when exposed to a fire.
Location: Harris, Grosebay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
carbad
-
Quotation: casan-coirpte. Notes: shafts of light under the sun – indicates rain – usually at sunrise.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quot.: casan-gòrach. Note: stilts.
Location: Lewis, Uig, Crowlista
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quotation: casan na cuibhleadh [kɑ˖sɑ˖n nɑ kuiləɡ]. Notes: 3 legs of a spinning wheel.
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quotation: casan-carbad fon a’ ghréin. Notes: shafts of sunlight.
Location: Skye, Breakish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quotation: na casan toisich [nə kɑ˖sɑ˖ tɔ̣ʃiç]. Notes: forelegs.
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quotation: na casan deirich [nə kɑ˖sɑ dʹërʹɪç]. Notes: rear legs.
Location: Ross of Mull
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas
-
Quot.: “a’ cur casan ri eathar”. Note: putting props under the sides of the boat to keep it upright.
Location: Harris, Quidinish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas-ladhrach
-
Note: usually in the plural “casan-ladhrach”. On the hooves of calves when born.
Location: Lewis, Uig, Crowlista
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casa-cainbeadh
-
[kɑsəkɛ̃ṉɑbəɣ] Quotation: casa-cainbeadh na gréine. Notes: rays of sunshine breaking through gaps in the clouds. [NOTES: slipped under ‘casan-cainbe’.]
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casachan
-
: pl. na casachain, tha ribs air am biodh i ‘ cur a casan
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
casan
-
the legs.
Location: Tiree
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan
-
wooden props on which the boat rests when not in use.
Location: North Uist, Grimsay, Ceannaraigh
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan
-
(of stack) The actual ropes on stack, to them are attached clachan-chas (weights).
Category: Àiteach / Agriculture
-
casan
-
wooden poles, or wooden uprights to keep a boat on a beach, on even keel.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan (gaoisid)
-
[NOTES: slip not found.]
Origin: Geàrrloch (Loch Iubh) [Gairloch (Loch Ewe)]
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
casan air sgealadh
-
Origin: [Islay, Ballygrant]
Category: Crodh / Cattle
-
casan beaga
-
‘swimmers’ or underside.
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Iasgach a’ Ghiomaich / Lobster-Fishing
-
casan cainnaba
-
an indication of bad weather. Took the form of rays descending from the rain clouds and going past through the sun.
Location: South Uist, Garrynamonie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan cainnbe
-
if the rays pointed down from the sun this indicated rain. If on the other hand they pointed upwards, strong winds would follow.
Location: South Uist, Stoneybridge
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan camachdach
-
bow [sic] legs.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Coltas an Duine / Personal Appearance
-
casan ceangail
-
Origin: Na Hearadh [Harris]
Category: Àiteach / Agriculture
-
casan cinn
-
front feet.
Origin: ([Canada], Inverness Co.) or ([Canada], Inverness Co.) or ([Canada], Victoria Co.)
Category: Crodh / Cattle
-
casan cinn
-
forelegs.
Origin: Lewis, Uig
Category: Caoraich / Sheep
-
casan cinn
-
forelegs.
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Caoraich / Sheep
-
casan coirbte
-
intoes.
Location: South Uist, Bornish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan corrach
-
wooden stilts used for crossing River Lyon.
Location: Glen Lyon
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan cuinnaig
-
carrying someone, usually a youngster, high on your shoulders with the youngster sitting behind your neck with his legs in front of you.
Location: South Uist, Bornish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan deirich (dh)
-
hind legs.
Origin: Mull, Bunessan, Ardtun or Mull, Tobermory
Category: Crodh / Cattle
-
casan deiridh
-
back feet.
Origin: ([Canada], Inverness Co.) or ([Canada], Inverness Co.) or ([Canada], Victoria Co.)
Category: Crodh / Cattle
-
casan deiridh
-
[hindlegs.]
Origin: Barra
Category: Crodh / Cattle
-
casan deiridh
-
Origin: Barra
Category: Caoraich / Sheep
-
casan deiridh, casa deiridh
-
[sg.] hindlegs.
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Caoraich / Sheep
-
casan deirridh
-
[hindlegs.]
Origin: [Islay, Ballygrant]
Category: Caoraich / Sheep
-
casan deirridh
-
[hindlegs.]
Origin: [Islay, Ballygrant]
Category: Crodh / Cattle
-
casan feannaige
-
crow’s feet, wrinkles.
Location: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan fo na ghrein
-
bad omen, sign of wind.
Origin: Harris, Horgabost or Harris, Kyles Stockinish
Category: Sìde / Weather
-
casan gobhlag
-
carrying a young child shoulder high. In South Uist this is knows as ‘casan tunnaig’.
Location: North Uist, Tigharry
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan ladhrach
-
Quotation: casan ladhrach [ɫɤ:ɾɑx]. Notes: covering on calf’s leg when born. Soon lost. At one time taken off at birth.
Location: Lewis, Barvas
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan ladhrach
-
the soft white underpads on a calf’s feet, used to be roasted on the fire and eaten.
Origin: Leodhas [Lewis], Uig
Category: Crodh / Cattle
-
casan luirmeachd
-
Origin: Leódhas, An Rudha [Lewis, Rudha]
Category: Mòine / Peat-Working
-
casan na beart
-
peddles [sic].
Origin: [Lewis], Leurbost
Category: Obair na Clòimhe / Wool-Working
-
casan na ciste
-
[NOTES: slipped under ‘cas’ with ‘casan na ciste’ as the quotation.]
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
casan o’n ghréin
-
big sunbeams in morning. Forecast high wind within 24 hours. Also known as “gaithean na gréineadh” (Tiree genitive).
Origin: Tiree
Category: Sìde / Weather
-
casan searraich
-
previously described under ‘casan cainnbe’. Called ‘casan searraich’ since the sun rays look like the feet [of] a foal when newly born.
Location: North Uist, Grimsay, Cnoc Cuidhein [Knockquien]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan spliachdach
-
splay feet.
Category: Coltas an Duine / Personal Appearance
-
casan thosaich
-
forelegs.
Category: Crodh / Cattle
-
casan toiseich
-
[sic] forelegs.
Origin: [Arran]
Category: Caoraich / Sheep
-
casan toisich
-
[forelegs.]
Origin: Barra
Category: Crodh / Cattle
-
casan toisich
-
Origin: Barra
Category: Caoraich / Sheep
-
casan toisich
-
[forelegs.]
Origin: [Islay, Ballygrant]
Category: Caoraich / Sheep
-
casan toisich
-
[forelegs.]
Origin: [Islay, Ballygrant]
Category: Crodh / Cattle
-
casan-cailbean
-
[kɑsəṉkɛlɛbɑ̃ṉ] Quot.: Tha casan-cailbean fon a ghréin. Note: spokes like cartwheel spokes radiating from the sun. Rain to come.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-carbaid
-
rafters.
Location: Tummel and Rannoch
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-ceangail
-
anns a’ bhalla. Bha iad crom aig a’ cheann shuas, eag mhath air a ghearradh annta far am freagradh ceann iosal a cheangail, air a chumail ann le da chrann daraich. Chan’eil cuimhne agam an ann air an taobh a muigh no stigh a bha an eag. Bha na croinn có dhiùbh a stigh. Is iomadh balach diomhain thug cnag orra.
Origin: Geàrrloch (Loch Iubh) [Gairloch (Loch Ewe)]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
casan-ceangail
-
rafters, tied together at the top with rope.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-circe
-
Notes: string puzzle, producing shape of hen’s feet.
Location: Tiree, [Caolas? – one slip]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-cloimhe
-
pussy-foot – reference to the softness of death.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Coltas an Duine / Personal Appearance
-
casan-coirpte
-
Notes: shafts of light under the sun – indicates rain – usually at sunrise.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-fodair
-
Notes: lines radiating from the sun through clouds.
Location: Spean Bridge
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-ladhrach
-
soft white pads on the hooves of a calf. These were peeled off and roasted on a red cinder.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
casan-toisich
-
forelegs.
Origin: Mull, Bunessan, Ardtun or Mull, Tobermory
Category: Crodh / Cattle
-
casan-toisich
-
forelegs.
Origin: Ross of Mull
Category: Caoraich / Sheep
-
casan-toisich
-
forelegs.
Origin: Tiree
Category: Crodh / Cattle
-
casan-toisich
-
forelegs.
Origin: [Arran]
Category: Crodh / Cattle
-
ceann
-
Quotation: Tha e cho fada ’s a cheann ’s a bha Fionn ’s na casan. Notes: Islay – in the sense of being cunning. Lewis (Barvas) “fada ’na cheann” means stubborn.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
clìor
-
advb ‘total, complete’ 1 : bragair ~ do chù ‘ bh’ ann cuideachd, ‘s e, bragair do chù; fhuair an gille òg __ ~; murt ~ a bha seo; chuir iad ròpa ~ mun cuairt air na casan aige;
leum i seo ~ a-staigh sa wagon; fhuair iad ~; tha i ' sèideadh, ~; clìor: bha i air e ‘ èillteachadh ~ bhon tairneanaich ‘s bhon dealanaich, bha e air ‘ èillteachadh ~ ròmpa; bha e ‘
smaoineachadh gur e fear dubh ~ a bha ann
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
coirbte
-
Quotation: casan-coirpte. Notes: shafts of light under the sun, usually at sunrise – indicates rain.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
creachan
-
Clam. ’S e maorach muir domhain a tha so, agus gheibhear cor fhear dhuibh [sic] air an lion-bheag ceithir thimchioll an eilein, ach bidh muinntir Uig agus muinntir nan Loch gan togail le sgumairean ’nan dusain do na h-eathraichean aca aig top reodhart is gan còcaireachd an aon doigh ris a’ mhadadh. Bidh muinntir Uig ga fàgail ann an luin anns a’ chladach agus a’ dol air an tòir as a sin mar a bhios feum orra. As deidh a’ chogaidh mu dheireadh bha campa R.A.F. ann an Ard Uig is bhiodh balaich a’ champa so a’ togail nan creachan na’n ceudan comhdaichte ann an ‘aqua-lungs’ agus ga reic an Steòrnabhagh. Cha robh so a’ còrdadh ri muinntir Uig idir. Bha eagal orra gu gun glanadh iad an grunnd buileach glan, agus mar sin bha iad taingeil gun tug na balaich so an casan leotha nuair a chaidh an campa a dhùnadh bho chionn da bhliadhna. Anns an Rudha na’n togte creachan air lion beag bha an duine leis an robh an lion ga dhleasadh ga fhein. Co dhiù, anns an Rudha bha an creachan ga ithe amh cho luath ’sa thigeadh e air bòrd. Chan fhaca mise iad a’ bruiche chreachan a riamh gus an deacha mi chun na Lochan. Tha e fada na’s blasda amh. ’S e slige a’ chreachain an t-inneal as fheàrr a fhuaireadh fhathast gus an t-uachdair a thogail bho bhainne togalaich.
Location: Lewis, Port of Ness, Lionel
Category: Maorach / Shellfish
-
cuagach
-
Quotation: casan cuagach. Notes: twisted, bent.
Origin: Glenurquhart
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
fada
-
Quotation: Tha e cho fada ’s a cheann ’s a bha Fionn ’s na casan. Notes: Islay – in the sense of being cunning. Lewis (Barvas) – stubborn.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
gaithean na gréineadh
-
[See casan o’n ghréin]
Origin: Tiree
Category: Sìde / Weather
-
gille-bog
-
’Se seo a th’aca air uain a tha dìth lùthais orra ’s an druim. Cha téid na h-uain-sa air an casan a chaoidh. ’S ann aig caoirich a tha ag ithe tòrr de an fheamainn air na muil a bhios an seòrsa uan-sa. ’Se bodach anns a’ bhaile againn fhìn a thug an t-ainm-sa orra, agus lean an t-ainm. Mur eil mise ceàrr, ’s ann air isean sgairbh a bha’n t-ainm ‘gille-bog’ an toiseach.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Caoraich / Sheep
-
giomach
-
14b [Lobster] araball, com, spog, casan, suil, bàrr an arabuil, cabhaul [? or cabhail?] (a’ ch), suil nan cliabh, dorus.
Location: Mull [see below for details]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
iung
-
[ȷɛ̃ɣ] Quot.: “Bheir mise ort gu sìn thu d’iungan [d̪ȷɛ̃ɣəṉ].” Note: “I’ll make you get a move on.” Seems to be synonymous with “casan” here but “iung” is used as the triangular piece of cloth sewn into a garment (e.g. a skirt) to let it out. Also used of a horse kicking – “Leig e [ȷɛ̃ɣ].”
Origin: Crowlista
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
laghbhach
-
[ɫɤ:vɑx] Quot.: casan laghbhach. Note: splay feet.
Origin: [Ness]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
loircean, loirceag (fem)
-
Note: duine/te le casan ladhbhach crùlainneach nach tugadh turus astar e/i.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
lorg
-
n. ‘leg’: chuireadh iad ~annan no casan fodha do mheubail
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
maide-droma
-
long plank laid along the ‘crutch’ formed by the ‘casan-ceangal’ [sic] [q.v.] to form a ridge.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
mun cuairt
-
advb ‘around’: bha nathair ’ suaineadh ~ [maŋguərst]; ~ air prep.: chuir iad ròpa clìor ~ air na casan aige
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
màrstanan
-
casan. [NOTES: not clear if the two words are connected.]
Location: Leodhas [Lewis], an taobh siar
Category: Cur-seachadan: Dèideagan, Geamaichean is Farpaisean / Recreation: Toys, Games, Contests
-
na casan
-
parallel roads.
Origin: Lochaber
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
na casan ceangail
-
placed on the inside of the wall. When finished a grown man could walk round the outside of the wall.
Origin: Na Hearadh [Harris]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
na taobhain,
-
[sg.] taobhan [masc.] the laths nailed across the ‘casan ceanghail’ [q.v.] to support the thatch.
Origin: Eileanaich [natives of Lewis]
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
pliathach
-
Quotation: casan pliathach. Notes: foot that causes misshapen shoe/boot through extending outwards.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
pliutach
-
Notes: ham-handed, having an awkward hand. Tha e pliutach as na casan: he stands on the insides of the feet.
Origin: Tiree
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
preas dhath
-
preas mhòr le tri casan.
Location: [Harris], Leverburgh, Kintulavaig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ruideag
-
Note: te beag sgiobalt na ruith a sud ’s a seo; deas air a casan, ealant ’na gnìomh.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
rùghadh
-
’g a cuir air a casan. The first lifting of the peats – into small heaps – three or four peats up-ended and one laid across the top – am fàd mulaich.
Origin: Eileanaich [natives of Lewis]
Category: Mòine / Peat-Working
-
rùghan
-
B’e a’ cheud nì a’ mhòine a chur air a casan as an sgaoiltich – a’ deanamh ’n a rùghanan. Dà fhad an taca a chèile, fàd aig gach ceann, agus fàd air a’ mhullach, b’e sin rùghan. Ach ’s ann tearc a bhiodh an rùghan cho beag an sin. Bhiodh fòid ’ga chur ris airson a dheanamh na bu bhonncharaiche.
Origin: [Lewis, Uig]
Category: Mòine / Peat-Working
-
rùsgadh
-
Quotation: Thug a’ bhrog rùsgadh air na casan aige. Notes: chafing.
Location: Skye, Breakish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sbàrr , sparra-ghaoith
-
[?] cross-piece at the top of the casan-ceangail [q.v.].
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
sith
-
Quotation: sitheadh runnach, sitheadh ròn, sitheadh na muca-mara mór, ach giomach beag nan casan cama, bheir e rudha thar an t-sròn.
Origin: Islay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spliodhair
-
[splwɣəð] Note: fear le casan cama góbhlach.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spriotag
-
“Chaidh Dòmhnull beag a losgadh le spriotag bho an phrais lite.” – A throw-out bho an phrais nuair a bhiodh i a’ goil, ’sa’ goil gu math. Is iomadh uair a fhuair sinn dathadh bho an nì a bha seo. Timchioll mu an teine le na casan lomnochd.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spàgan
-
Note: fear le casan crulainneach cam – chan e ’n t-ùrlar danns’ àite.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
stadhrach
-
[st̪ɤ:ɾəx] Quot.: casan stadhrach. Note: malformed or mis-shapen legs.
Origin: Carloway, Doune
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
suathadh
-
Suathadh an eòrna. – A’ toirt dheth an t-sil le bhith ’g a shuathadh eadar na casan (na casan lomnochd, na casan rùisgte). Dheanainn fhathast e, nam faigheadh sinn beumannan eòrna.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
séis (I)
-
Bha i faisg air an aon seòrsa ris an tè eile [i.e. being?] ach gun bonn idir innte. Casan a bh’oirre. Bha i math airson rudan a ghleidheadh a stigh fòidhe agus airson àite do an chù. Chanadh sinn ‘beinge’ ri na dhà. ‘Séis’ agus ‘ciste-chaol’.
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Taigh Gàidhealach / House and Furnishings
-
taobhan
-
piece of wood laid along the sides of the casan-ceangail [q.v.].
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
togail
-
’g a cuir air a casan. The first lifting of the peats – into small heaps – three or four peats up-ended and one laid across the top – am fàd mulaich.
Origin: Eileanaich [natives of Lewis]
Category: Mòine / Peat-Working