Search


à   è   ì   ò   ù   á   é   í   ó   ú
  • ? - Any single letter
  • ~ - Any sequence of vowels
  • * - Sequence of any letters
    
Search Scope
  •  
  •  

  
Loading...

There were 44 hits for tuath

Di-Sathuirne
Deagh latha airson imprich na’m biodh tu a’ dol bho dheas gu tuath.
Location: South Uist, Lochcarnan
Category: Measgaichte / Miscellaneous
Tuathach
n. ‘N. Uist native’: na Tuathaich, muinntir Uibhist Chinn a Tuath
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
[Diluain]
Imrich Diluain gu tuath. Imrich Disathurne gu deas. Ged nach biodh agam ach an t-uan / ’S ann Diluain dh’fhalbhainn leis.
Origin: Lochaber
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[Seanfhacal 3]
Gaoth tuath is airgiod odhar. (Air a ràdh le Tiriodich a bha am feum fuireachd ann an Tobar-mhoire na b’ fhaide na bha a dhìth orra ri linn nam bàtaichean seòlaidh o’n a bha gaoth tuath a’ séideadh a steach do acarsaid Thobair-mhoire.)
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[adharag]
Tha adharag ann. Tha adharag a’ tighinn à tuath, etc.
Origin: [Barra]
Category: Sìde / Weather
[aiteamh]
Aiteamh na gaoithe tuath air an t-sneachda, tuille a chur na cheann. North wind’s way of thawing – to add more snow.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[gaoth]
“Gaoth a tuath a ruaigeas an ceò.”
Location: North Uist, Grimsay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[gaoth]
Gaoth tuath fuachd is gaillean. Gaoth ’n iar iasg is bainne. Gaoth deas meas air chrannaibh. Gaoth n-ear teas is torradh.
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Sìde / Weather
[gaoth]
Ma tha gaoth tuath ann air feadh latha agus ma dh’fhasas e fiath san fheasgair, bidh larna-mhàireach ma [sic] cuideachd.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
[gaoth]
Gaoth tuath fuachd is feannadh / Gaoth an ear meas far (thar?) chrannaibh / Gaoth an iar iasg is bainne / Gaoth deas teas is toradh.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
[gaoth]
Gaoth gu bhi uamhasach mor, àrd is tioram – tuath, an iar-thuath (déireadh September, toiseach October).
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
[general sayings or proverbs 7]
Gaoth-a-tuath fuachd is feannadh / Gaoth-an-iar iasg is bainne / Gaoth-a-deas teas is toradh / Gaoth-an-ear tart is crannadh.
Origin: Tiree
Category: Sìde / Weather
[imprig]
“Imprig sathurna gu tuath, imprig luan gu deas; ged nach biodh agam ach an t-uan ’s ann Diluain a dh’fhalbhainn leis.” Considered unlucky to set off on a journey on a Saturday.
Location: South Uist, Garrynamonie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[mùn]
Quotation: Faodaidh i mùn an aghaidh na gaoth tuath air mo shon-sa. (Forgive me! if this is rather distasteful.) Source: Traditional. Notes: Reference to a girl who jilted a gentleman, him saying she may do likewise in coldness for him.
Location: Na Hearadh, Scalpaigh [Harris, Scalpay]
Category: Coltas an Duine / Personal Appearance
[tuath]
Tha e mu thuath. He has gone North.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[tuath]
Neach de’n tuath. One of the common people.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
[tuath]
Tha e mu thuath. He is in the North.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
acmhainn
n. ‘equipment’: eich … canaidh àsan [muinntir Uibhist Chinn a Tuath] ~
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
agair
[ɑɡəɾ] Quot.: “Dé ’n taobh a tha a’ ghaoth?” “Tha i deas agus agair aice ris an earra-dheas.” “Tha i tuath agus agair aice ris an iar-thuath.” Note: inclination.
Origin: Caversta
Category: Measgaichte / Miscellaneous
bàthadair
Poll monach – mar as tric poll ùr anns an deacha beathach a bhàthadh. Leanaidh na h-ainmeannan ris na puill sin ged a bhiodh an dà aodann air a dhol cho fada bho cheile is gun togadh tu caisteal eatorra. Cluinnidh tu, “Chunna mi caora leat air breith aig Bàthadair tuath (no deas, no’n ear, no’n iar) Uilleam Iain” no “aig Bàsadair an iar Dhomhnuill Bhàin.” Tha tuath, deas, etc. a’ ciallachadh an àirde a ghabh na puill anns a’ bhuain.
Location: Lewis, Port of Ness
Category: Mòine / Peat-Working
calpa
(of iodhlann) wall, e.g. calpa tuath, deas, etc.
Category: Àiteach / Agriculture
camus
cladach a tighinn cam, “Camus a’ luighre” – Beinn Taobh-Tuath.
Location: [Harris], Leverburgh
Category: Cruth na Tìre / Landscape Features
crann-a-deas
Quotation: Crann-a-deas, Crann-a-tuath. Notes: the Poles.
Origin: Skye
Category: Measgaichte / Miscellaneous
feannadh
Quotation: Gaoth tuath, fuachd is feannadh; gaoth deas, teas is toradh; gaoth ’n iar, iasg is bainne; gaoth ’n ear, meas air chrannaibh.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
fiacail
[fıɤxkılʹ] Quotation: Tha fiacail anns an àirde tuath. Notes: a short length of rainbow said to indicate an imminent storm. (Usually seen to the north – DMM.)
Origin: Glenurquhart
Category: Measgaichte / Miscellaneous
gaoth
Quotation: Gaoth tuath, fuachd is feannadh; gaoth deas, teas is toradh; gaoth ’n iar, iasg is bainne; gaoth ’n ear, meas air chrannaibh.
Location: Islay, Port Wemyss
Category: Measgaichte / Miscellaneous
gaoth tuath na Càsg
Cha robh bliadhna riamh nach robh Gaoth na Càsg ann. Ma thig ceithir là de ghaoth tuath sin, bidh ochd là ann de ghaoth tuath. Tighinn as a tuath – fuar agus tioram.
Origin: Mull, Tobermory
Category: Sìde / Weather
gaoth tuath – fuachd is feannadh
Origin: Harris, Horgabost or Harris, Kyles Stockinish
Category: Sìde / Weather
mabair
Quot.: “Mabair nach cuir tuath ri tàth.” Note: duine glugach, manntach.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
maighdealag
Chan eil moran an Nis. Corra the [sic] air an Taobh Siar ach tha iad na’s pailte air taobh a’ tuath a’ Bhràighe anns an Rudha, ach chan eil iad pailt an àite ’sam bith as aithne dhomsa. Leanaidh rath riut ma gheibh thu tri ri taobh a cheile. ’S e ‘boidealag’ no ‘boitealag’ a chanadh sinne riu an Ard an Rudha.
Location: Lewis, Port of Ness, Lionel
Category: Maorach / Shellfish
muinntir tuatharach
[tu̜ərəx] people of south [sic] side of Loch Tay. [NOTES: slipped under ‘tuatharach’ with ‘muinntir tuatharach’ as the quotation. Definition: People belonging to south side of Loch Tay. (cf. also ‘deisir’) Saying of informant’s mother: ‘Bodaichean tuatharach, is tuath Gleann Dochairt, Mionnasgan Chillfhinn agus daoine grinn na Sràid Ghlais (in Killin) Barran Gleann Lòcha agus brod deisir [sic].’]
Origin: Kill-Fhinn
Category: Crodh / Cattle
muirsgean
(Muirsig – muirsigean anns an Rudha, muisgean ann an Nis.) Razor fish. Chan eil iad an Nis ach gheibhear moran dhuibh [sic]  air na Lochan, ann an Uig, is tha iad pailt pailt [sic] an gainmheach an Loch a Tuath mu Mhealbost is Stéinis is air an taobh a deas aig Tolm. Chi thu an t-srùp aca aig amannan os cionn na gainmhich agus ma bheireas tu air gun greimeachadh air an t-slige fàgaidh e an t-srup ’na do laimh is ni e fhein gu doimhne. Aig amannan bidh tràigh an Loch a Tuath a’ bristeadh is theid mìltean dhuibh [sic] a thilgeil gu tir. Tha iad ag radh gum brist i a chula seachd bliadhna, ach cha do bhrist i mór bho 1953 – tha e nis 1967. Chaidh innse dhomh – ge bi air bith a bheil e ceart -  gur e gaoth làidir is tide mhara lionaidh làidir an aghaidh a’ cheile a tha sluaisreadh na gainmhich ’sa toirt na muirsgean chun an uachdair is tha na suailichean gan tilgeil gu tìr.
Location: Lewis, Port of Ness, Lionel
Category: Maorach / Shellfish
màlanach
sub-tenant of tuath (tenants of uachdaran N. Ins.).
Origin: [Strathglass]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
pollag
Quot.: “Pollagan a Chinn a Tuath” – in Bragar. Note: a boggy place which never dries due to spring water (bùirn-éirigh).
Origin: [Lewis], Arnol
Category: Measgaichte / Miscellaneous
rabhaill
extremity of an island. Rabhail a deas, rabhaill a tuath.
Origin: [Note: From North Uist, information from Alex O’Henley / RÓM 4 Dec 2023]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
ransach
a snell wind. Ransach de ghaoith a tuath.
Location: South Uist, Bornish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
sneachd
Quotation: Chan uisg’ ach uisg’ o’n tuath ’s cha sneachd ach sneachd o’n deas.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
tuath
Farm.
Category: Àiteach / Agriculture
tuath
axe.
Location: Harris, Borisdale
Category: Measgaichte / Miscellaneous
tuath
countryside.
Location: Harris, Borisdale
Category: Measgaichte / Miscellaneous
tuath
advb ‘north’: tha roinn do Ghàidheil __ sìos ~ oirne
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
tuath
Quot.: “duine nach cuir tuath ri tàth” [t̪u̟ɤ ɾi t̪ɑ:]. Note: a person who cannot speak sensibly, cannot put what he is trying to say together properly.
Origin: [Ness]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
uisge
Quotation: Chan uisg’ ach uisg’ o’n tuath ’s cha sneachd ach sneachd o’n deas.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
“frath o’n tuath iar on deas i”
Origin: Harris, Horgabost or Harris, Kyles Stockinish
Category: Sìde / Weather

^ Return To Top ^