-
[Seanfhacal 31]
-
’Nuair a thig an dubh ’s an geal do Mhuc-Càrna, théid an saoghal gu frì-frà.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[leithid]
-
Am faca tu riamh a leithid? – Did you ever see the like? Shiubhail mi an saoghal ’s chan fhaca mi riamh a leithid. – I have travelled the world and saw nothing like that.
Origin: Lochaber
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[rodaigeadh]
-
Chan eil cuimhne agam a riamh mi fhìn an obair-sa a dheanamh, ach ’s ann mar siod a bhà cho fad agus a tha lorg agam-sa. Nì àrraid eile, chan fhaca mi a riamh poll air a rodaigeadh. Agus mi air mo bhreith ’s air m’ àrach ann an saoghal na monach.
Origin: [Lewis, Uig]
Category: Mòine / Peat-Working
-
[saoghal]
-
Thig crioch air an t-saoghal ach mairidh gaol is ceol.
Location: South Uist, Lochcarnan
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Is fhearr an saoghal ionnsachadh na sheachnadh.
Location: South Uist, Lochcarnan
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Gu saoghal nan saoghal. For all time.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Foghluim saoghail. Worldly wisdom.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Fad do shaoghail. During your lifetime.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Ma gheibh mi saoghal. If I live.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Saoghal fada is soirbheas. Long life and prosperity. [NOTE in second hand: soirbheas corrected to soirbheachadh.]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Feadh an t-saoghal. Throughout the world.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Là cur an t-saoghail as. – Là air leth dona, le gaoth agus uisge. Latha air leth garbh.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
“Chuir i duine chun an t-saoghail an oidhche sin.” – She gave birth to a child that night.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[saoghal]
-
Cha robh fhios agam air an aon saoghal. – I didn’t know on earth what.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[seachnadh]
-
Chan eil sian air an t-saoghal cho saor ri rud a dh’fhaodar a sheachnadh.
Location: South Uist, Stilligarry
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
aimhreit
-
n. ‘discord’: cha robh uimhir ~ anns an t-saoghal ’s a tha ann an-diugh
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
air n-adhart
-
advb ‘forward’: bha i gàbhaidh, chuireadh i ~ an saoghal le obair
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
ait
-
adj. ‘strange’: bha rudan ~ san t-saoghal; tha mi ‘ faicinn aodach uamhasach ~ air
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
beirteas
-
nn ‘wealth’: 's e an t-slàinte am ~ as fheàrr a th' ann; an t-slàinte am ~ as fheàrr a tha ‘r an t-saoghal
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
butar sgionn
-
to go haywire. “Tha an saoghal air a dhol butar sgionn.”
Location: North Uist, [Carinish], Cnoc Cuidhein [Knockquien]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ceann
-
Quotation: ann an ceann saoghal. Notes: Long, long ago.
Location: Ross-shire, Achiltibuie, Alltan Dubh
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
chì
-
vb ‘see’: fut.:cha d’fhuair mi ‘ thoirt dha ‘s am faic thusa seo dhan duine; cond.: chithinn rud air an t-saoghal; past.: ‘seemed’ chunna mi siud gàbhaidh; chunna mi seo
eaglach
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
dòigh
-
n. ‘way’: an ceangal ris air ~ air an t-saoghal; chan eil thu ’ còrdadh rium idir nad dhòighean; dh’ionnsaich mi san ~ chruaidh i; an ~ a bheireadh e air an locair; ach ’ fhaicinn
an ~ ’ tha e air a dhèanamh; an ~ -- a dh’obraicheadh e an t-iarann; an ~ ’ bh’ aca air luathadh an seo; an ~ ’ bh’ aca air a dhèanamh; bha ’n ~ fhèin aca air a chuile sian; cha do rinn mise
sianmu dheidhinn obair iasgaich riamh do dh. air an t-saoghal; cha bhiodh iad a’ dol an aghaidh a chèile ~ air an t-saoghal; nì iad an-diugh an ~ eile e; anns an ~ bu dhuiliche
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
falair (I)
-
(’Se “alair” a chanadh iadsan.) Bha an fhalair air sgur mus robh cuimhne aig m’ athair. Bha lorg aige air bodadh Uigeach a bha ag radh ri a mhac a’ dol a mach do an t-saoghal air a cheann fhéin a’ cheud uair, “A nise ma thig duine ort a thaobh athar no màthar, biodh mart na h-alair agad”. Bha cuimhne aig m’ athair uair no dhà nuair a bha e ’na dhuine òg, a bhìth aig tiodhlacadh agus biodh ’ga thoirt seachad.
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Bàs is Adhlacadh / Death and Burial
-
feum
-
nn ‘good, use’: ach bha i math an union nuair a thàinig i, rinn i feum; dh’atharraich an saoghal bhuaithe sin, air a shon sin, agus bha feum gu na dh’atharraich; cha ro rinn e sian
do dh’fheum dhi; chan eil sian do dh’fh. sa chànan acasan dhutsa, ‘s no leis a’ Ghàidhlig againn dhaibhsan [FMM]
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
feumach
-
: gun cupa tì ‘ ghabhail ‘s tu ~ air; tha ‘ saoghal ~ air uisge
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
foghnadh
-
Quotation: Foghnaidh an Saoghal dhuit! – The world is one too many for you! More than enough. “Dh’ fhoghainn sud dha.” – That finished him.
Origin: West Lewis [the location given on the slips]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
gàbhaidh
-
adj. ‘awful, terrible’: cho ~ foghainneach 's a bha e; tha sìde ~ aca; chan eil i cho ~ fuar ri seo; dh’atharraich an saoghal ~; ‘s e bòcan ~ a tha sna skidoos seo
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
neònach
-
adj. ‘strange’ : ‘s e rudan ~ a bha san t-saoghal
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
saoghal
-
Quotation: Dé a’ saoghal a th’aice? Notes: How is she?
Location: Canada, Rear Christmas Island
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal
-
n. ‘world’: bha uair ga robh (an) ~ theireadh iad; cha bhiodh iad ’ dol an an aghaidh a chèile dòigh air an t-~; cha tugadh sin mionaid an t-saoghail dhomhsa
Location: Canada, Cape Breton, Inverness Co., Dunvegan
Category: Word List
-
saoghal
-
nn ‘world; life’: shiubhail e an ~; tha ‘ ~ feumach air uisge; chan eil iad a’ trod idir an-diugh, bha, uair ga robh an ~, ach chan eil an-diugh [FMM]; dè an ~ a tha aca?; dè an ~
aig Màiri Bhàn?; nach robh àite aca dhomh air an t-~ eile, co-dhiù; nuair ‘ bhiodh frolick uair dhan t-saoghal; dhèanadh e rud air an ~; gen. bho chionn fhad an t-saoghail
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
saoghal
-
Quotation: Ann an ceann saoghal. Notes: Long, long ago.
Location: Ross-shire, Achiltibuie, Alltan Dubh
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal
-
Quotation: Cha bhi a shaoghal buan. Notes: He will not last long.
Origin: Islay, Port Charlotte
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal
-
[sw:vəɫ] Quot.: “Chan fhaca tu càil air an t-saoghal [t̪w:vəɫ] collach ris.” Note: “saoghal” often pronounced this way here.
Origin: Kershader
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal
-
Quot.: Bha saoghal bràth ann dheth [sw:əɫbɾɑ:x]. Note: there was an unlimited amount of it.
Origin: [Barvas]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal-bràth
-
[sw:vəɫbɾɑ:x] Quot.: “Bha saoghal-bràth dheth ann.” Note: no limit to the amount. (Note pronunciation of saoghal.)
Origin: Kershader
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
saoghal-bràth (m)
-
Quotation: Tha a’ saoghal-bràgh [sic] de chofaidh am Brazil.
Location: Harris, Ardhasaig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
seot
-
[ʃɔt̪] Quotation: Bha an saoghal aige air a sheot. Notes: He had everything at his disposal.
Location: Ross-shire, Aultbea
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
siubhal
-
vb ‘travel’ : past: sh. [u] e ‘ saoghal air na soithichean ‘s dhèanadh e òran, sh. e an saoghal; vbl nn: bha iad ‘ ~ [ʃi font-family: "Arial",sans-serif;.w əʁ̫]; agus bhiodh iad a’
~ air son an duine
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
suarach
-
adj. ‘despicable’ : agus ‘s e am mèirleach rud cho ~ ‘s tha air an t-saoghal
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
trèist
-
out of context as: Tha na linn bheaga tha seo trèist, cha ghabh iad rèiteach anns an t-saoghal seo.
Location: [Harris], Scalpaigh [Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
uimhir
-
n. ‘number’: chan eil mi ‘ dol a innse dè ~ e; cha robh ~ aimhreit anns an t-saoghal ‘s a tha ann an-diugh; tha a’ chànan air atharrachadh uimhir sin; chuala mise ‘ cheart ~ ùrnaigh
ann an Gàidhlig ‘s a chuala mi ann am Beurla
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List