-
ceann n.
-
‘head’: gen. sg. mullach a chinn [mụɫəx ə çi:ɲ]
Location: Canada, Cape Breton, Victoria Co., North Shore, Tarbot
Category: Tarbot, North Shore wordlist
-
mullach n.
-
‘top’: mullach a chinn [mụɫəx ə çi:ɲ]
Location: Canada, Cape Breton, Victoria Co., North Shore, Tarbot
Category: Tarbot, North Shore wordlist
-
Eoghainn
-
prop .nn : ~ a’ Chinn Bhig
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
Toinneamh nan calp
-
Faodaidh tu so a dheanamh a muigh ach tha e na’s goireasaiche a dheanamh a stigh, gu h-àraidh ma tha ulag an lin sgadanaich fhathast crochaid. Cuir ceann an droma troimh’n ulag is tarraing còrr is leth aitheamh troimphe, is ceangail ri tarag e dluth don ulaig a’ fagail a’ chinn slaoidte sios fo’n taraig.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Toirt an toinneamh as an t-sreang so
-
Ceangail ceann na sreanga so ri post no ri àite sam bith freagarrach a muigh agus ruith i eadar do lamhan dha no thri uairean a mach chun a chinn eile gus an laigh i air an talamh gun toinneamh innte.
Origin: [Lewis], Dail a Tuath or [Lewis], Suaineabost [Swainbost] or [Lewis], Lional
Category: Acfhuinn Iasgaich / Fishing Tackle
-
Tuathach
-
n. ‘N. Uist native’: na Tuathaich, muinntir Uibhist Chinn a Tuath
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
[Seanfhacal 8]
-
Goirteas a chinn fhein a dh’fhairicheas gach neach.
Location: North Uist, Carinish, Cnoc Cuidhein [Knockquien]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[cneadach]
-
Is tric a chinn an cneadach sa dh fhalbh an sodach. Often does the puny one grow and the stout decay. [NOTE in second hand: Is tric a chinn an cneadaiche sa dh’ fhalbh an sodaiche.]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
[mullach]
-
Sithean mullach a chinn. The very crown of the head where the hair parts. [NOTE in second hand: appears good.]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
a bhuinn bhàna
-
his bare soles, e.g. Chuir an t-òl a bhuinn bhàna bhos a chinn. The drink ruined him.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
acmhainn
-
n. ‘equipment’: eich … canaidh àsan [muinntir Uibhist Chinn a Tuath] ~
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
adag
-
Quotation: adag a’ chinn. Notes: the first few sheaves which stood on the top centre of the bottom of a cornstack to start off the top of the stack. Had to be very dry. (Also cridhe a’ chinn.)
Location: Skye?, Braes, Baile Meadhonach
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
am plocan
-
Da ainm mar a bha mi ag ràdh roimhe airson gnothaichean iasgaich. An dooker. [q.v.] Am plocan. B’e seo maide a bhiodh aca airson sgròbaigeadh nan langannan airson a bhith na b’aithghearra. An àite a bhith toirt an dubhain as an langainn leis an làimh, bha thu a’ cur caran de an t-snòthda mu na phlocan agus ’ga shuabadh bhos cionn do chinn gu’n tigeadh an dubhan clear no gu’m briseadh rudeigin. Chan fhaca mise a riamh am plocan. Ach chanainn gu’m biodh e mar seo:
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bàrr
-
Quotation: na barran. Notes: lumps which appeared inside the throat – could be cured by some people with their finger (cf. bàrr a’ chinn, Tiree).
Location: Canada, Christmas Island
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
bàs
-
Quotation: bàs a’ chinn adhairt. Notes: death in bed.
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cas chinn
-
fore leg.
Location: Na Hearadh, Gòbhaig [Harris, Gobhaig]
Category: Crodh / Cattle
-
ceann
-
Quotation: a’ chioch chinn. Notes: the uvula.
Origin: Drumguish, by Kingussie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
ceap-chinn
-
Quot.: “a’ buain cip-chinn”. Note: turf divots with earth in the top half, peat in the bottom half. Used for burning.
Origin: Carloway, Doune
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cioch
-
Quotation: a’ chioch chinn. Notes: uvula.
Origin: Drumguish, by Kingussie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
claban
-
top of the skull. “Chaidh claban a chinn a chuir dheth.”
Origin: [Note: From North Uist, information from Alex O’Henley / RÓM 4 Dec 2023]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
clach
-
Quotation: clach chinn. Notes: gravestone.
Origin: Port Charlotte
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
clach-bhàithte
-
Chuala mi ‘a’ chlach bhàithte’ airson ‘suincear’ [q.v.] ann am baile faisg air a’ bhaile againn fhìn. Togail na cloich-bhàithte – ’s e bhiodh againn air cleas a bhiodh againn ann an làithean na sgoile. Bha thu cur clach bheag air muin cloich eile ann an toll bùirn, no ann am fuaran, agus bha thu cur do chinn fodha gu’m beireadh tu air a’ chloich, ’s gu’n togadh tu i le d’ fhiaclan.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cothannach
-
[kɔhən̪ɑx] Quotation: “Bhiodh e a’ cunntadh naoi stuadhannan agus a’ [xɔhən̪ɑx] a thigeadh bhon an naoidheamh stuadh bhitheadh e na chuir ann am botul agus na chrathadh air fear air an robh ‘barr a’ chinn’.” Notes: a Donald Sinclair from Tiree who is supposed to be able to cure “barr a’ chinn” – a lump or lumps which appear at the back of the throat.
Location: Tiree, Caolis
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
crannachan
-
n. ‘churn’: loinid a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
creagnach
-
something causing pain. Tha ’n t-alt ri taobh a chinn creagnach. [SLIP: Causing pain.]
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cridhe
-
Quotation: cridhe a’ chinn. Notes: (also adag a’ chinn) the first few sheaves which stood on the top centre of the bottom of a cornstack to start off the top of the stack. Had to be very dry.
Location: Skye?, Braes, Baile Meadhonach
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuir
-
Quotation: Chuir sibh baile Chul-chinn dheth seòl. Notes: You upset Culkein.
Location: Sutherland, Lochinver, Culkein (Stoer)
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cuir
-
vb ‘put’: past: ch. iad mun cuairt; ch. sinn às dha sa mhionaid; cond.: dhèanainn rud sam bith anns an ~inn mo làmh; vbl nn.: bha seo a’ cur air uamhasach;bha e ’ cur sìos air an
àite ‘denegrate’; bha e ‘ cur air nach d’fhuair e an tuagh a chur dhachaigh; cha toigh leamsa cur sìos air duine; chaidh an surgery work sin a chur ormsa aig naoi uairean a dh’ oidhche; tha
mi ‘ dol a chur a’ chinn dhiubh; chaidh an ceann a chur dhith
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
cùl-cinn
-
out-run; cathair a’ chùl-chinn – watch-knoll of out-run.
Origin: [Strathglass]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
cùlan
-
Na h-uibhir dubh de an chlòimh ann an cùl a’ chinn aig caora, có dhiu air mullach na h-amhach aig cùl a’ chinn. Tha cùlan innte. A’ chaora chùlanach. [Cf. tòn-dubh]
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Caoraich / Sheep
-
dheth
-
Quotation: Chuir sibh baile Chul-chinn dheth seòl. Notes: You upset the whole place.
Location: Sutherland, Lochinver, Culkein (Stoer)
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
faochag
-
very centre of the head. As ‘faochag do chinn’ – internally. Ràinig e faochag a chinn.
Location: [Harris], Scalpaigh [Scalpay]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
faoileag
-
Quot.: faoileag a’ chinn duibh. Note: black-headed gull. “Cho gòrach ri faoileag a chinn duibh” – often said.
Origin: Lewis, Uig
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
faoileag
-
Quotation: faoileag a’ chinn dhuibh. Notes: black-headed gull.
Origin: North Uist
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
faoileann a’ chinn dhuibh
-
black-headed gull.
Origin: [Tiree]
Category: Eòin Thiriodh / Birds of Tiree
-
fasgadh
-
searching. I fasgadh a chinn.
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
fasganadh
-
searching hair for nits (sniginn) – “A’ fasganadh do chinn.”
Location: South Uist, Garrynamonie
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
feir (< bheir = their)
-
vb 'say’: well, ~ feadhain nach còir creidsinn ann am bruadal [-taɫ̫] [FMM]; cond. : ~eadh e sùil às a dheoghaidh; ‘s e Archie Beag a feireamaid leis [FMM]; duine sam bith a
theirea’ car às na daoine; ‘Eoghan a’ Chinn Bhi’ ‘s e ‘ theireadh iad air; cha thuigeadh iad guth ’ feireamaid
Location: Canada, Cape Breton, Broadcove
Category: Field Notebooks of Seosamh Watson June-August 1983
-
fiodhan
-
Fiodhan agus an gruth ann airson mulchag a dhèanamh (cudthrom air muin a’ chinn): [see illustration]. Bho a thaobh: [see illustration]. Ceann an fhiodhain: [see illustration]. Tiuigheadan fiodha airson an fhiodhain: [see illustration].
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Leabhar Deilbh / Drawing Book
-
fos
-
for os “above”. Dwelly gives Badenoch only. “’S e a bhean fhuine chrìondach ’s tric a theid fos cinne na ciste mine.” In the Aird the wren said to the eagle, “fada, fada fos do chinn.”
Location: Inverness
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
galar
-
Quotation: Galar a’ chinn. Notes: disease in horses. Lost sense of direction.
Location: Tiree, Cornaigbeg
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
galar a’ chinn
-
go mad (horses). Causes: worms in intestines or stone (lime of sand) in gullet. (Never recommended to buy horses from Lismore as they were liable to have a ‘limestone’ in their gullet.)
Origin: Tiree
Category: Crodh / Cattle
-
gobhar
-
Quotation: gobhar-chinn; a’ cur gobhar-chinn air cruach. Notes: a sheaf of corn opened out at the bottom and put at the top of a stack the ears underneath.
Location: Skye, Breakish
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
goicean
-
Note: fear a bhios gus e fhéin a chuir fo na h-amhaich a’ sadadh a chinn.
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
gàireachdaich
-
Bheireadh e sgaoileadh air do chorp. Shileadh tu uisge do chinn. Bheireadh e gàire ort ged a bhiodh do leth slaodadh riut. Bheireadh e gàire air gamhainn. Bheireadh e ort sracadh. Dheanadh tu gàire ged nach biodh agad ach aonan.
Origin: [Lewis, Uig an Iar]
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
leòmair
-
Note: proiseil mór-chuiseach. “Fearas-mhóire bhreothte air leòmag a’ chinn aotrom.”
Origin: Swainbost
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
loinid
-
n. ‘churn-dash’: ~ a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (line from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
meadhg
-
n. ‘whey’: loinid a’ chinn chuachaich ’ cur mun cuairt a’ mheidhg [vĩŋg´] (from local song)
Location: Canada, Cape Breton, Mira Co., Marion Bridge
Category: Word List
-
mòine chinn
-
[peat] often cut roughly with a spade. Live vegetation still forms part of it.
Origin: Sgìre na Pàirc an Leódhas [Lewis, the Park district]
Category: Mòine / Peat-Working
-
nuair
-
Quotation: Nuair a dh’fhàsas am falt tana cha chòmhdaich e cùl a’ chinn agus clàr an aodainn.
Location: Lewis
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
pollag
-
Quot.: “Pollagan a Chinn a Tuath” – in Bragar. Note: a boggy place which never dries due to spring water (bùirn-éirigh).
Origin: [Lewis], Arnol
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
roinn chinn, cheann
-
run rig.
Origin: Ross and Cromarty, Lewis
Category: Àiteach / Agriculture
-
seòl
-
Quotation: Chuir sibh baile Chul-chinn dheth seòl. Notes: You upset the whole place.
Location: Sutherland, Lochinver, Culkein (Stoer)
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
slige-a-chinn
-
shell of the human head.
Location: Harris, Scalpay
Category: Measgaichte / Miscellaneous
-
spearrach
-
fetters. Bha seo (chan eil e dol an diugh idir cho fada ’s is aithne dhomh) air a chur eadar cas-chinn agus cas-dheiridh, mar seo:
Origin: Leòdhas [Lewis], Uig an Iar
Category: Caoraich / Sheep