| Old Gaelic words in North Uist |
| bodragan | the part of the horse’s harness which fits over the tail. |
| cuidhe | enclosure for a township’s cattle. (Supposed to be Norse.) |
| di-leum | halter tying a horse’s fore-feet. Each air di-leum. |
| buaile mu’n ghealaich | ring round the moon. |
| cluainn | sneck (of a door). |
| ceum Gràsaich | slow pace. (Gràsaich was a big farm – the workers were never in a hurry. The crofter’s pace was lively.) |
| North Uist Proverbs |
| [foghar] | ’S cuideachadh culagan ’s an fhoghar. |
| [caora] | Math na caorach, cron an eich, oidhche muigh is oidhche stigh. |
| [caora] | ’N uair a bhitheas a chaora caol bithidh a’ maorach reamhar. |
| [cailleach] | Sannd na caillich ’s a chruaich mhonadh. |
| [aodann] | Chaidheadh e ann an aodann cruaich mhónadh. |
| [cruach] | An do loisg thu seachd cruachan mónadh ri thaobh fhathast? |
| [feadarachd] | Cha dean feadarachd ‘kelp’, ’s cha dean sglogaireachd buain-mhónadh. |
| [sagart] | Sannd na seachd sagairt, sannd fear is bean gun mhac gun nighinn. |
| [iolair] | Spòg iolaire is cròg sagairt, no ministeir. |
| [muilleann] | Ruigidh each mall muilleann. |
| [each] | Neart an eich ’s an rathad. |
| [comhairle] | Comhairle Clab-Sgàin, an rud nach buin duit na buin da. |
| [gaoth] | Rud a thig leis a ghaoith, falbhaidh e leis an uisge. |
| [cadal] | Leisg, leisg a’ dol a chadal, seachd leisg gu eiridh. |
| [treun] | Chan eil treun ris nach cuirear. |
| [foighneachd] | Foighneachd air fios, rud is miosa na mheurla. |
| [sùil] | Rud nach fhaic suil, cha mhiannaich cridhe. |
| [cridhe] | Chan innis cridhe misgeach breug. |
| [tobar] | Cha bhi mios air an tobair gus an tràigh e. |
| [faoileag] | Cho fiadhlaidh ris an fhaoileig. |
| [cliabh] | Tuitidh cliabh gun iris / iorais, is tuitidh a’ bhreug gu h-ionad fhein. |
| [sean fhacal] | Ged a sharuichear a’ sean fhacal, cha bhreugnaichear e. |
| [duine] | A h-uile duine a’ bruidhinn ’na chùbaid fhein. |
| [sùil] | Suil a ghleidheas seilbh ’s e bhi moch is anmoch air a sgàth. |
| [caraid] | ’S fhearr caraid ’sa chùirt na crùn ’s a’ sporran. |
| [ionnsachadh] | An t-ionnsachadh òg, an t-ionnsachadh bòidheach. |
| [là] | Am fear nach cuir ’s an la fhuar, cha bhuainn ’s an la theth. |
| [cat] | Miann a chait ’s an traigh, ’s cha toir e fhein as e. |
| [clach] | Is sleamhainn a’ chlach tha an dorus an tigh mhòir. |
| [olc] | Chan ann am Bòid uile tha an t-olc, no na Cuimrich [?] bheag tha lamh ris. |
| [còta] | Cha tig an còta glas cho math do na h-uile fear. |
| [poit] | Cha tig as a phoit ach an toit a bhios innte. |
| [cnoc] | Tachraidh na daoine ged nach tachair na cnuic. |
| [maide] | An car tha ’s an t-seana mhaide ’s doirbh a thoirt as. |
| [lagh] | Càm is dìreach a thig an lagh. |
| [marag] | Cha truagh leam cù is marag mu amhaich. |
| [cù] | Tha ’eigeadh fhein air cù dubh Mhic-a-phi fhathast. |
| [dualchas] | Theid dualchas an aghaidh nan creag. |
| [diomhain] | ’Se duine diomhain is fhaide mhaireas. |
| [gaoth] | Fhalbh, thuirt an Righ, fuirich thuirt a’ ghaoth. |
| Lorne Proverbs |
| [tiodhlaig] | Tha la so coltach ris an là a thiodhlaig iad an Càirsealach Mór. (a day of high wind and rain from S.W.) |
| [meas] | ’N uair a theirgeas gach meas, ’s math na mucagan. |
| [Cruachan] | Teirgidh Cruachan Beann gun dad a chur ’na ceann. |
| Kintyre Proverbs |
| [gealachadh] | Gealachadh bho thuath, comharradh math. Gealachadh bho dheas, droch comharradh. |
| [uiseag] | Saoilidh uiseag na moine gur h e a moine ’s fhearr a th’ann. |
| [dias] | An dias is truime tha ’s an fhaiche, ’si is isle ceann. |
| Old Uist expressions |
| [coibhneas] | Còm a choibhneis. (Kind man!) |
| [bo] | Bo air a h-aineoil. |
| [uan] | Falbh lom is thig mollach, uan boireann Bealtuinn. |
| [mios] | Mios roimh gach ràidh, a choltas. |
| [samhradh] | Samhradh breac riabhach, foghar geal grianach. |
| [Di-luain] | Obair mhoch Di-luain bi i luath no bi i mall. |
| [obair] | Obair is ath-obair. |
| [cuan] | Bithidh duil ri cuan ach cha bhi dùil ri aoigh. |
| [clann] | Rud a chi a chlann bheag ’s e a ni chlann bheag. |
| [muileann] | Ceardach gobha is muileann sgireachd. (For gossip) |
| [ceardach] | Bha mise ri [?] ceardach gobha roimhe. |
| [lamh] | ’Lamh a bheir , ’s i a gheibh. |
| [mulchag] | Mulchag chàis is botul Uisge bheath, da rud nach mair fada. |
| [farmad] | ’Se farmad a ni treabhadh. |
| [uasal] | Duin uasal chan fhaighnich, ’s ceard chan fhaigh a mach. |
| [comhairle] | Thig comhairle le latha. |
| [chó] | Cha bu chó sin. |
| [cadal] | Cadal fada le gaoith mhoir. |
| [cadal] | Cadal fada nan ceannaichean. |
| [faoileag] | Faoileag an droch cladaich. |
| [feannag] | Mar thuirt an fheannag ri da chois, ’s dubh sibh le cheile. |
| [bliadhna] | Chuala mi chuthag ’s gun dad ’nam bhroinn / Chunnaic mi clacharan air cloich luim / Chunnaic mi searrach sean larach ’s a chul thaobh rium / Is dh’aithnich mi nach teidheadh a bhliadhna leam. |
| [bó] | Cha toirinn bó a Bàigh, Is cha toirinn bàt a Grianaig. |
| [truagh] | Nach truagh leam thu! |
| [feasgar] | Mar bho chaoil ’tighinn gu baile, feasgar ciuin Earraich. Mar chloich [?] ’dol le gleann, feasgar fann foghair. |
| [coireach] | Ge bi co an coireach, is mise an ciontach. |
| [uaigh] | Cha do dhiult uaigh a riamh fosgladh. |
| [maorach] | Maorach Caillich Nic Artair, partan is da fhaochaig. |
| [prine] | Mar thuirt am prine ri ’cheann, tha thu beag, ach ’se mo cheann fhein a th’ann. |
| [iomraich] | Iomraich Shathurna mu thuath, iomraich Luain a’ dol mu dheas. |
| [uan] | Ged nach biodh agam ach an t-uan ’s ann Diluain a dh’fhalbhainn leis. |
| [seòlta] | Cho seòlta ris an t-sionnach. |
| [gaoth] | Ri cùl gaoithe is ri aghaidh gréine. |
| [suath] | Suath a’ ghlùin, ’s thoir fois do’n t-sùil. |
| [seachdain] | Seachd seachdainean gu bràth eadar Inid agus Càisg. |
| [ugh] | Ugh air Inid is eun air Caisg, mur bi sin aig an fhitheach, bithidh am bàs. |
| [latha] | Tri latha de’n Fhaoilteach ’san Iuchar, is tri latha de’n Iuchar ’san Fhaoilteach. |
| [Àgh] | Aig an Àgh tha brath! |
| [latha] | Cha robh duine riamh gun da latha. |
| North Uist Gaelic expressions which couldn’t be told in a drawing-room |
| [bod] | Bod an eich, mor a muigh is beag a stigh. |
| [bod] | Chan’eil nàir air bod ’na sheasamh. |
| [ugh] | Ugh gun salainn is bean gun fhiannadh. |
| [sròn] | Sròn coin is tón boireannaich. (always cold) |
| [aois] | Fear gu aois is bean gu bàs. |
| [gàradh] | Chan ann air cùl gàraidh a roinneadh no rugadh mise. |
