Caoraich / Sheep

Informant(s)
Name
Murchadh MacLeòid (Murdo MacLeod)
Origin
[Lewis, Uig an Iar]
Location
[Glasgow]
Date
[1972 on the slips]
Caoirich
Comharran nan cluas
[note]Chan eil againne ’ga chleachdadh ach na h-ochd deargaidh:
sùlag(Chan è ‘sùileag’, mar a th’aig Dwelly.)
beum
geugan(Chan è ‘geagan’, mar a th’aig Dwelly.) (Fuaimnich ‘eug’ mar ‘eug’ (death): g + eug + an.)
rubadh(Chan e ‘ròibeadh’, mar a th’aig Dwelly.)
bàrr
slisinn
gearradh
toll
slàn-chluasachCanaidh sinn seo mu chaora air nach eil comharra-cluaise ’s am bith.
gille-bog’Se seo a th’aca air uain a tha dìth lùthais orra ’s an druim. Cha téid na h-uain-sa air an casan a chaoidh. ’S ann aig caoirich a tha ag ithe tòrr de an fheamainn air na muil a bhios an seòrsa uan-sa. ’Se bodach anns a’ bhaile againn fhìn a thug an t-ainm-sa orra, agus lean an t-ainm. Mur eil mise ceàrr, ’s ann air isean sgairbh a bha’n t-ainm ‘gille-bog’ an toiseach.
lèabhachCaora mar tha ’n seo shuas bha i ‘lèabhach’. Adhaircean lèabhach oirre. A’ chaora lèabhach. (Faic M’Ghillfhinnean t-d 210.) Aig MacGh. a réir an litreachadh, bhiodh ‘liabhach’ mar ‘riabhach’ (brindled,  etc.) ’S ann a tha e againne mar ‘dèabhadh’.
niùlachCaora le adhaircean oirre mar seo bha i ‘niùlach’. Adhaircean niùlach oirre. A’ chaora niùlach.
sgeòdachTionndadh a mach anns na h-adhaircean mar aig lèabhach [q.v.], canaidh iad gu bheil iad ‘sgeòdach’. Adhaircean sgeòdach oirre.
coirbhtheann, coirtheann (’s mar sin)3 òirlich thuirt mi, ach an cumantas bhiodh iad na bu mhotha na sin. 4 òirlich, a’ tòiseachadh aig an sin, dh’fhaodainn a chantuinn. Agus na bu mhotha. Caochladh chumaidhnean orra.
caoraich-bheaga[sic] Na caoirich-bheaga – na caoirich-bhrògach (black-faced sheep). Tha mi deanamh a mach gur h-e seo a chanadh na cìobairean, gun canadh iad seo, có dhiù. [Cf. caoirich-mhóra]
caoirich-mhóraNa caoirich-mhóra – na caoirich-mhaola, na caoirich Ghallda, Chieviots, ’s mar sin. Tha mi deanamh a mach gur h-e seo a chanadh na cìobairean, gun canadh iad seo, có dhiù. [Cf. caoraich-bheaga]
Cheviots’Se chēv’iots a chanadh na bodaich againne.
[note]Eadar-dhealachadh eadar ‘brògach’ agus ‘dubh-cheannach’.
dubh-cheannachDubh ge léir ’s an aodann, gun mìr geal ’sam bith. [Cf. brògach]
brògachDorch, no dorch, dorch ’s an aodann ach gun a bhith uile gu léir dubh. [Cf. dubh-cheannach]
cùlanNa h-uibhir dubh de an chlòimh ann an cùl a’ chinn aig caora, có dhiu air mullach na h-amhach aig cùl a’ chinn. Tha cùlan innte. A’ chaora chùlanach. [Cf. tòn-dubh]
tòn-dubhAn aon seòrsa rud [i.e. like cùlan q.v.] aig ceann eile na caorach. Na h-uibhir de an chlòimh dubh aig deireadh na caorach. Aig a deireadh, gun a bhith suas air an sin. Sin tòn-dubh. A chaora thòn-dubh.

© DASG
^ Return To Top ^