| FAIREACHDAIN |
| mo bhuaidhean | my senses. |
| claisteachd (f) | sense of hearing. (Not ‘claisneachd’.) |
| fàileadh (m) | sense of smell. |
| sealladh (m) | sense of sight. |
| blas (m) | sense of taste. |
| faireachdain (f) | sense of touch. |
| AN T-SÙIL |
| 1. Seòrsachan sùil, pàirtean de’n t-sùil, tinneasan sùil, fradharc |
| sùil bhiorach | good eyesight. |
| sùil ghiar | good eyesight. |
| claon-shùileach | tired-looking eyes. |
| fiar-shùileach | squint-eyed. |
| clach na sùil | pupil. |
| fruisg | eyelashes. Fruisg na sùla. |
| sealladh astarach | good visibility. |
| sealladh goirid | bad visibility. |
| teine-sionachan (m) | phosphorescence. |
| 2. Dòighean air coimhead air duine |
| fo’n t-sùil | sideways. |
| a’ sealltainn dur air duine | |
| a’ sealltainn gruamach air duine | |
| Sheall mi air gu gruamach. | |
| 3. Gnathasan-cainnte tha bointinn ris an t-sùil |
| Tha mo shùil air | I am interested in it. |
| Tha mo shùil oirre | I am interested in her. |
| Tha sùil gle mhath agam air crodh | I have a good eye for cattle. |
| Tha mo shùil ann | I want it. |
| taibhsearachd | second sight. |
| [aithneachadh] | ’Ga aithneachadh a reir coltas a shliochd, no a dhaoine, no a shinnsearachd – recognising a person from hereditary looks. Dh’aithnich mi e air na daoine d’am buineadh e. |
| AM BEUL - Am beul, an amhaich, na fiaclan. Faclan a’ bointinn ri ithe agus òl. Faclan mu dheidhinn bruidhinn, gàireachdainn agus mar sin air adhart |
| gìosgan fhiacaill | gnashing of teeth. |
| cagnadh | chewing. |
| deoghal | sucking. |
| feadaireachd | whistling. |
| dùrdail | humming. |
| slugadh | swallowing. |
| Cuir siud air do gholàiream | Drink that up in one go! |
| logamal dhiolaidh | an awful amount of drink. |
| Tha an daorach air. | |
| Tha an deoch air. | |
| Tha smuid air. | |
| Tha e air an daorach. | |
| Tha e air an deoch. | |
| Ghabh e ’n daorach. | |
| Ghabh e ’n deoch. | |
| Ghabh e streallaichean | he took too much (drink). |
| Ghabh e rathuiream | he took a real bender. |
| bleataraich | blethering. |
| bruidhinn bhlaodach | speaking slowly. |
| bruidhinn shocaireach | speaking slowly. |
| bruidhinn mhìobhail | speaking rudely. |
| bruidhinn shiobhalta | speaking politely. |
| bruidhinn chiùin | polite, respectable talk. |
| mionnachadh | swearing. |
| lachanaich | loud hearty laughing. |
| Rinn e clap gàire | he made a loud laugh of gafall [sic] [guffaw?]. |
| snodha gàire | a sneer of chuckle. |
| gagach | stuttered speech. |
| Tha mi gagail | I am stuttering. |
| A’ CHLUAS |
| 1. Cumaidhean chluas, pàirtean de’n chluais, tinneasan cluaise |
| Cumadh nan cluasan |
| cluasan biorach | pointed ears and keen hearing too. |
| cluasan fada | |
| cluasan cam | |
| corra-chluasach | stumped ears as in beast (also cauliflower ears). |
| cluasaire (m) | a big-eared man. |
| céir-cluaiseag | ear wax. |
| toll na cluaiseag | the earhole. |
| cluasan fionnach | hairy ears. |
| Gnàthasan-cainnte |
| Cum do chluas fosgailte | |
| Tha éisdeachd bheag annam | I am hard of hearing. |
| Tha mo chlaisteachd a’ fas donna | [sic] |
| 2. Seòrsaichean de fhuaim: Fuaimean na mara, na gaoithe; Fuaimean bheathaichean is eòin; Fuaimean a bhios daoine deanamh dhan toil agus dha aindheoin, fuaimean anns an stamaig, seòrsaichean gàire, eubh no guth |
| mualan a’ chuain | the bellowing of the ocean. |
| sgreadail na gaoth | high-pitched sound of the wind. |
| rànaich (f) | roar. |
| ràn | a roar. |
| mualanaich | low-pitched. |
| Fuaimean bheothaichean |
| meilich chaora | bleating. |
| geumnaich | lowing. |
| comhartaich coin | barking. |
| miagal cait | mewing. |
| gogail chearc | cackling. |
| gnothail muice | grunting. |
| fàngail thunnagan | quacking. |
| biogal rodan / luchaich | squeaking. |
| biogal eun | chirping. |
| glaodh coillich | shout. |
| racal | crow. |
| sgiamh faoilinn | screech. |
| gorachdal | sound of pheasant, grouse, etc. |
| sitear eich | naying [sic] [neighing?]. |
| [blank] |
| bruchd (m) | belch. |
| braim | fart (!). Rinn e braim. |
| rot | fart (a loud one!). Rinn e rot. |
| cast | a cough. |
| creat | a soft cough (half on purpose). |
| sreathart | sneeze. |
| alag (f) (aileag?) | hiccup. Tha ’n alag orm. |
| crith | shiver. Air chrith leis an fhuachd. |
| Mo chorp a’ rubail | movement of air in stomach when hungry. |
| AN T-SRÒN |
| Cumaidhean sròine, faclan éibhinn, tinneasan |
| sròn mhaol | blunt nose. |
| sròn chrom | Roman nose. |
| sròn cham | twisted nose. |
| sròn ghorm | drinker’s nose. |
| sròn dhearg | drinker’s nose. |
| cnòsan (m) | sound in chest denoting catarrh. |
| Fàilidhean math is dona, fàile biadh nach eil ‘ùr’ |
| boladh (m) | stink. |
| samh (m) | bad smell. |
| fàileadh grot | rotten smell. |
| faileadh fuaraidh | [sic] stale smell. |
| malcte | stale, rotten. |
| faileadh taitneach | [sic] nice smell. |
| faileadh cubhraidh | [sic] nice smell. |
| Gnathasan-cainnte |
| Thug a shròn ann e | His nose took him there (curiosity). |
| Bidh a shròn ’s a h-uile rud. | |
| Ghabh e ’san t-sròin e | He took it badly. |
| AN LÀMH - Buillean air duine no leanabh, suathadh, ‘press’, ‘caress’ is mar sin |
| clìbheag (f) | a light slap (as with a child). Thug mi clìbheag air. – I slapped him. |
| deiseag | a spank. Thug mi deiseag air a thon. |
| Shuath mi air | I rubbed it. |
| Phluch mi e | I pressed it. |
| AN CRIDHE - Faclan aig a bheil bointeanas sam bith ri fearg, eagal, gaol, miann, gràin agus mar sin air adhart |
| air a’ chaothach | fearg. |
| Ghabh mi uillt | eagal. |
| Tha sùil agam innte | gaol. |
| Bheirinn mo chluas | miann. |
| Bheirinn mo shùil | miann. |
| Chuir e sgreamh orm | gràin (I was disgusted with him). |
| Ghabh mi fuath dhuit | gràin. |
| Dh’fhàs mi coma oirre | gràin (I went off her). |